ایمنی تخریب ساختمان ؛معرفی انواع و ارزیابی ریسک تخریب ساختمان

تخریب ساختمان یکی از اقدامات مهمی است که بیشتر با هدف نوسازی، تعمیر یا بازسازی ساختمان صورت می پذیرد. اما عملیلت تخریب ساختمان چیست؟ و این عملیات از کجا شروع می شود؟ چک لیست، دستورالعمل مراحل ، نکات ایمنی، انواع و ارزیابی ریسک تخریب ساختمان و قانون تخریب ساختمان فرسوده به چه صورت است؟ ما در این مقاله پاسخ تمامی این سوالات را خواهیم داد. لطفا با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

ایمنی تخریب ساختمان

عملیات تخریب ساختمان چیست

عملیات تخریب ساختمان از کجا شروع می شود؟

دستورالعمل تخریب ساختمان

چک لیست تخریب ساختمان

قانون تخریب ساختمان فرسوده

مراحل تخریب ساختمان

نکات ایمنی در تخریب ساختمان

انواع روش های تخریب کلی ساختمان

ارزیابی ریسک تخریب ساختمان

نکات مهم در تخریب ساختمان

سوالات متداول درباره تخریب ساختمان

ایمنی تخریب ساختمان

ما در هر کاری که انجام می‌دهیم، ایمنی را در اولویت قرار می‌دهیم و از پروتکل‌های ایمنی سختگیرانه در هر پروژه از ابتدا تا انتها پیروی می‌کنیم. این امر ایمنی، رفاه مشتریان، کارکنان و عموم مردم را تضمین می‌کند و در عین حال از رعایت مقررات مربوطه نیز اطمینان حاصل می کند. قبل از شروع تخریب باید برنامه ریزی کامل برای ایمنی تخریب ساختمان ترتیب دهید. دستگاه نظارت (شهرداری و…) باید از روش تخریب خبر داشته باشند. با اطلاع رسانی ارگان های مربوط برق، گاز، آب و سرویس های مشابه ساختمان قطع می شود.

علاوه بر این باید ساکنین ساختمان های مجاور از زمان قطع تأسیسات و تخریب آگاهی داشته باشند. همچنین در جریان افتادن مجدد و موقت سرویس ها باید تحت نظر مؤسسات مربوط و رعایت اصول ایمنی باشد. اگر می خواهید به ایجاد ایمنی تخریب ساختمان اقدام کنید باید در وهله اول برنامه ریزی جهت دفع گازهای سمی که شاید سلامتی افراد را به خطر بیندازد، داشته باشید. همچنین محلی انتخاب کنید که ضایعات تخریب در آن انبار شود. علاوه بر این، باید سرویس های لازم و قابل دسترسی را برای افراد مجری طرح تخریب و محیط خارج آماده کنید.

بستن تبلیغ

عملیات تخریب ساختمان چیست

عملیات تخریب ساختمان یعنی اقدامات تخریب یا از بین بردن سازه های یک ساختمان همراه با متریال به کار رفته در ساخت آن. در حقیقت یک ساختمان به چند دلیل ممکن است تخریب شود دلایلی از جمله آنکه ؛ از عمر مفید ملک گذشته باشد، انسجام سازه با خطر رو به رو شده باشد، قسمت هایی از ساختمان به جهت بهبود کیفیت به نوسازی یا بازسازی نیاز داشته باشد، یا آنکه صاحب ملک قصد فروش زمین خالی را داشته باشد.

شایان به ذکر است که اگر یک ساختمان در زمان نیاز، عملیات تخریب بر روی آن اعمال نشود، خطرات جبران ناپذیری را به وجود خواهد آورد و نه تنها ساکنین ساختمان، بلکه دیگر افراد مجاور ملک همگی به خطر می افتند. 

عملیات تخریب ساختمان از کجا شروع می شود؟

در عملیات تخریب ساختمان از تخریب جزئی تا کلی یک سازه باید چند مرحله سپری شود:

• 1. اخذ مجوز از شهرداری (مراحل اداری تخریب ساختمان)

• 2. قطع انشعابات ساختمان مورد تخریب

• 3.فراهم سازی حریم اطراف ساختمان و اطلاع رسانی به ساکنین ساختمان های مجاور

• 4. گردآوری تجهیزات ساختمان

• 5. قطع اتصال شبکه فاضلاب 

• 6. انجام عملیات تخریب ساختمان

• 7. جابه جایی نخاله‌ها، فراهم سازی پی و شروع عملیلت ساخت‌وساز

دستورالعمل تخریب ساختمان

قبل از آغاز عملیلت تخریب در ابتدا باید پروانه تخریب و نوسازی را دریافت کرد و پس از آن به مراحل زیر اقدام نمود:

• قطع جریان گاز، برق، آب و تلفن 
• گردآوری و دفع نخاله‌ها 
• بیمه کردن کارگاه در برابر حوادث احتمالی
• حصار کشیدن محوطه اطراف کارگاه

بستن تبلیغ

چک لیست تخریب ساختمان

قبل از عملیات تخریب نیاز است که چک لیستی از قبل تهیه نمائید که در ادامه به موارد آن خواهیم پرداخت:

1.  اخذ مجوزهای مربوطه از مرجع رسمی 
2. نصب تابلو علائم ھشدار در محدوده ساختمان مورد تخریب
3. تامین وسایل ایمنی برای كاركنان عملیات تخریب
4. تامین آب و برق موقت در عملیات تخریب
5. مستقر کردن ماشین آلات كارگاھی مطابق با حجم پروژه
6. جداسازی شیشه های ساختمان مورد تخریب و انبار کردن آن در مکانی مناسب
7. اطمینان از افراد ذیصلاح برای انجام عملیات تخریب
8. مسدود کردن تمام راه های ارتباطی به غیر از پلاك ها، راهروها، نردبان ها و درهایی که برای عبور کارگران استفاده می شوند
9. اطمینان از عدم ریزش مصالح و ابزار کار به داخل یا بر روی ساختمان ها و تأسیسات مجاور

قانون تخریب ساختمان فرسوده

طبق قانون تخریب ساختمان فرسوده ، ساختمان هایی که ساخت آن‌ها از 20 سال گذشته است، باید تخریب شوند. دلیل این اقدام نیز فرسوده بودن ساختمان و احتمال خرابی آن بر روی ساختمان های مجاور است.شایان به ذکر است که این تخریب باید به صورت اصولی صورت بپذیرد تا اخالی ساختمان‌های مجاور با مشکل مواجه نشوند. تخریب ساختمان‌ به دو روش انجام می شود: روش اول این است که کل ساختمان به یکباره تخریب شده و ساختمان جدیدی جای آن را می‌گیرد. دومین روش تخریب بنا به صورت جزئی است یعنی آنکه اسکلت ساختمان تغییری نمی‌کند. این روش معمولا زمانی رخ می دهد که فونداسیون ساختمان سالم بوده و بنا ارزش بسیاری دارد.

مراحل تخریب ساختمان

• درخواست قطع جریان برق، آب و گاز ساختمان
• باز کردن و جدا کردن شیرآلات و تجهیزات برقی و مکانیکی ساختمان
• فراهم سازی حریم امن بر حسب اصول تخریب ساختمان ذکر شده در مقررات و آیین نامه ها
• جداکردن شیشه های در و پنجره
• منحل کردن بازشونده ها
• جداسازی عایق ها

نکات ایمنی در تخریب ساختمان

در عملیات تخریب لازم است چند نکته ایمنی را رعایت کنید به طور مثال باید از تجهیزات حفاظت شخصی استفاده نمائید. کارگران باید حتما از کلاه و عینک ایمنی، دستکش، جلیقه یا ژاکت مستحکم و چکمه‌های پنجه فولادی در محل عملیات تخریب استفاده کنند.

یکی دیگر از نکات ایمنی که باید به آن دقت ویژه کنید قطع تمام خطوط برق، فاضلاب، گاز، آب است. حتمی پیش از آغاز به عملیات تخریب به شرکت برق مربوطه اطلاع دهید.

در زمان تخریب امن ترین اقام این است که از قسمت بالای سازه شروع به تخریب کنید و پس از آن به قسمت پاین سازه بروید.

با دقت بررسی کنید که اندازه کلیه دهانه های کف مد نظر قرار گرفته شده جهت دفع مواد از 25 درصد تمام فضای کف عبور نکند.

حد الامکان کارگران ساختمانی را از مناطق نا امن دور نگه دارید، به تعبیری اطمینان حاصل کنید تا هنگامی که مراحل مهاربندی اجرا نشده، به مناطقی که خطرات ساختاری در آن وجود دارد، مراجعه نکنید.

راه را برای مسیر حمل و نقل عمومی و مسیرهای پیاده روی عابر پیاده باز کنید بدین صورت که باید تمام تجهیزات ساختمانی و کارگران این امکان را داشته باشند تا از مسیرهای بدون مانع به صورت آزاد و البته ایمن در محل تردد کنند.

در آخر باید بدانید که یک مکان تخریب هر چه تمیزتر باشد در برابر صدمات و حوادث ایمن تر است. به عنوان مثال با از بین بردن همیشگی زباله ها در طول فرایند عملیات تخریب به جای انتظار، منطقه مورد نظر را پاکیزه نگه دارید.

انواع روش های تخریب کلی ساختمان

در هنگام عملیات تخریب ساختمان، مواردی از جمله مکان ، ساختار، متریال به کار رفته، استحکام ساختمان و تهدیدات باید در نظر گرفته شوند. به یاد داشته باشید که پیدا کردن مناسب ترین روش پیش از اقدام به تخریب، اصلی ترین عامل در تضمین فرآیند تخریب ایمن است.

 در رابطه با انواع روش های تخریب کلی ساختمان باید بگوییم که روش های تخریب به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:

روش غیر انفجاری

روش غیر انفجاری یکی از روش های تخریب است که در آن از ابزار و ماشین آلات دستی استفاده می کنند. این روش بیشتر بر روی تخریب ساختمان های کوچکتر تا متوسط اعمال می شود. در روش غیر انفجاری از این وسائل استفاده می شود:

• بولدوزرها
• چکش سورتمه
• بیل مکانیکی استاندارد و با دسترسی بالا
• توپ های خراب

روش انفجاری

روش انفجاری نیز یکی از روش های تخریب ساختمان است که در آن از موادهای منفجره برای تخریب استفاده می کند. در این روش بهتر است برای تخریب سازه با ارتفاع قابل توجه استفاده شود. در روش انفجاری دو  اتفاق رخ می دهد:

1. فرو ریختن در جای پای خود (بدین معنی که سازه منفجر شده به خودی خود می افتند)
2. فرو ریختن همانند درخت (بدین معنی که سازه منفجر شده و از پهلو می افتد)

ارزیابی ریسک تخریب ساختمان

یک برنامه ریزی اصولی و حرفه ای در فرآیند عملیات تخریب، موجب می شود تا تمام پرسنل و ارگان های مربوطه کار خود را به درستی انجام دهند و یک گام به جلو بروند. در اقداماتی که خطر آن را تهدید می کند، ارزیابی ریسک تخریب ساختمان در شناسایی موانع احتمالی عملیات و پرداختن به آنها به صورت فعال امری ضروری می باشد. این ارزیابی ها کمک می کند تا مطمئن شوید که ریسک های شناسایی شده مدیریت می شوند و به صورت قابل توجهی احتمال وقوع حوادث ناگوار کاهش پیدا می کنند. ناظران عملیات تخریب ساختمان می‌توانند مفهوم سلسله مراتب کنترل‌ها را در از بین بردن خطرات و تضمین یک محیط کار امن برای پرسنل خود یکپارچه کنند.

نکات مهم در تخریب ساختمان

نکات مهم در تخریب ساختمان وجود دارد که باید بر اساس یک فرآیند مشخص شده و چندین مرحله ای انجام شود. در قسمت زیر شما می توانید مراحل چگونگی تخریب ساختمان سیستماتیک و ایمن را مطالعه نمائید:

1. سازه مربوطه را به خوبی مورد بررسی قرار دهید

متخصصان این حیطه لازم است کلیه عوامل ساختمان از جمله ، متریال ساختمانی، طراحی، کاربری و... را پیش عملیات تخریب بررسی نمایند. نیاز است در رابطه با ترجیح محلات نزدیک به سر و صدا و ایجاد گرد و غبار و همچنین دیگر تأثیرات احتمالی این نوع اقدامات بر جامعه وارسی شود.

از طرفی لازم است که سازه به لحاظ وجود مواد خطرناک، سمی، رادیواکتیو یا قابل اشتعال مورد بررسی قرار گیرد. به لحاظ سازه ای، ملک باید از نظر روش ساخت، وضعیت فعلی و همچنین سیستم سازه و طراحی بازنگری شود. بررسی اینگونه موارد موجب تشخیص آسان به کارگیری انواع روش های تخریب و ایمنی کارآمد و بالا می شود. 

2. از مواد پرخطر دوری کنید

اگر در وارسی اولیه مواد پر خطری از جمله مواد معدنی آزبست، مواد رادیواکتیو و مواد قابل اشتعال پیدا شد، در اینجا کارشناسان باید سریعا برای از بین بردن آنها پیش از اقدام به عملیات تخریب دست به کار شوند.

3. مهیا کردن طرح تخریب 

در اینجا باید یک طرح بسیار دقیق به منظور چگونگی اجرای تخریب با بهترین شکل تهیه شود. نقشه و طراحی عملیات تخریب ساختمان باید شامل راه های تخریب در هر بخش از سازه و ترتیب نحوه اجرای آن باشد.

جزئیات ریزتری مانند موقعیت جغرافیایی ساختمان و فاصله آن از سایر سازه ها و جاده ها و همچنین از مناطق آسیب پذیر مانند مراکز آموزشی، درمانی، دولتی و ... باید مشخص شود.

از سوی دیگر در طرح عملیات تخریب باید تمامی فعالیت های مربوط به روال مدیریت بهداشت، ایمنی و دفع زباله (قبل، حین و پس) از تخریب ذکر شود.

4. اجرایی کردن اقدامات ایمنی

تمامی افراد درگیر در پروژه تخریب باید در رابطه با فعابیت های پیشگیرانه گفتگو کنند و همچنین در گفتگوهای جعبه ابزار شرکت کنند با این اقدام از رویکرد ایمن، کارآمد و یکپارچه برای فرایند تخریب مطمئن خواهندشد. همچنین باید به درستی از علائم ایمنی تخریب محافظت شود. الزامی است که کارگران ساختمانی درگیر پروژه از تجهیزات حفاظت فردی مناسب (PPE) در نزدیکی سازه بهره مند شوند.

اگر موارد ذکر شده فوق و سایر اقدامات ایمنی به درستی رعایت نشود می تواند موجب خسارات جبران ناپذیری مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک، آتش سوزی یا ایجاد بیماری های شغلی شود.

سوالات متداول درباره تخریب ساختمان

• چرا باید یک ساختمان را تخریب کنیم؟

ساختمان‌ها ممکن است به دلیل فرسودگی، نوسازی، افزایش ایمنی، یا حتی تغییر کاربری نیاز به تخریب داشته باشند.

• مهم‌ترین نکات ایمنی در تخریب ساختمان چیست؟

اطمینان از قطع کامل تاسیسات (آب، برق، گاز)، استفاده از تجهیزات ایمنی، رعایت فاصله ایمن، و اطلاع‌رسانی به ساکنان مجاور.

• برای تخریب یک ساختمان به چه مجوزهایی نیاز داریم؟

مجوزهای شهرداری، تاییدیه‌های ایمنی، و در برخی موارد تأییدیه‌های محیط‌زیستی بسته به موقعیت پروژه ضروری هستند.

• روش‌های مختلف تخریب ساختمان کدام‌اند؟

تخریب دستی برای ساختمان‌های کوچک، تخریب مکانیکی با بیل مکانیکی و بولدوزر، و تخریب انفجاری برای سازه‌های بلند.

• ریسک‌های تخریب ساختمان چیست و چگونه مدیریت می‌شود؟

ریسک‌هایی مثل سقوط مصالح، آلودگی محیطی، آسیب به ساختمان‌های مجاور، و حوادث کارگری از طریق ارزیابی دقیق و رعایت استانداردهای ایمنی کاهش می‌یابند.

• بعد از تخریب ساختمان چه کارهایی باید انجام شود؟

جمع‌آوری و دفع نخاله‌ها، بررسی وضعیت خاک و پی، و در نهایت آماده‌سازی زمین برای ساخت‌وساز جدید.

• چگونه می‌توان هزینه تخریب ساختمان را کاهش داد؟

برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از تجهیزات مناسب، بازیافت مصالح ساختمانی، و انتخاب روش تخریب بهینه کمک زیادی به کاهش هزینه‌ها می‌کند.

• تفاوت تخریب کلی و جزئی چیست؟

در تخریب کلی، ساختمان به‌طور کامل از بین می‌رود، اما در تخریب جزئی، بخش‌هایی از سازه برای نوسازی یا بازسازی باقی می‌ماند.

• آیا برای تخریب یک ساختمان نیاز به بیمه داریم؟

بله، بیمه کارگاه در برابر حوادث احتمالی برای جلوگیری از خسارت‌های ناگهانی بسیار مهم است.

• در صورت آسیب به ساختمان‌های مجاور هنگام تخریب، چه باید کرد؟

مسئولیت خسارت بر عهده مالک یا پیمانکار است و معمولاً از طریق بیمه و رعایت استانداردهای ایمنی مدیریت می‌شود.