املاک و مستغلات ؛آشنایی با مفهوم، انواع و تفاوت آن!

یکی از بازارهای مهم و اصلی در اقتصاد هر کشور، بازار املاک و مستغلات است. قیمت و میزان خرید و فروش ملک در یک کشور، یکی از شاخص‌های مهم در رشد اقتصادی آن، شمرده می‌شود. املاک و مستغلات تفاوت های مختلفی دارد. املاک را می‌توان با توجه به مکان قرارگیری، نوع ساخت و همچنین کاربردی که از آن انتظار می‌رود، به انواع گوناگون دسته‌بندی کرد. در این مطلب از وبلاگ آقای املاک قصد داریم شما را با مفهوم املاک و مستغلات و انواع آن آشنا کنیم و اطلاعاتی از تفاوت املاک با مستغلات به شما عزیزان ارائه دهیم.

فهریست مطالب

ملک چیست

مستغلات چیست

تفاوت املاک و مستغلات

ریشه کلمه مستغلات چیست

املاک و مستغلات چیست

معنی مستغلات در املاک

انواع مستغلات

خانه مستغلاتی چیست

انواع املاک و مستغلات

ملک چیست

ملک در اصطلاح حقوقی، چیزی است که به افراد و یا نهادهایی مانند شرکت‌ها تعلق دارد. به تعبیر دیگر، مالک یک ملک می‌تواند شخصی حقیقی مانند افراد و یا اشخاص حقوقی مانند شرکت‌ها و نهادها و یا حتی یک جامعه باشد. صاحب ملک می‌تواند در رابطه با خرید، فروش، اجاره، رهن، تغییر، تقسیم، مبادله، واگذاری، انتقال و یا تخریب ملک و یا املاک خود تصمیم‌ بگیرد.

بستن تبلیغ

مستغلات چیست

مستغلات جمع ملک یا املاک است که به دارایی های فیزیکی و فردی افراد گفته می شود.این دارایی ها می تواند اموال منقول یا غیر منقول که شامل زمین، ساختمان، منابع طبیعی، زمین کشاورزی، محصولات کشاورزی یا آب های زیر زمینی باشد. در مجموع واژه املاک و مستغلات همراه یکدیگر هستند.

تفاوت املاک و مستغلات

اگر میخواهید درباره تفاوت املاک و مستغلات بدانید، املاک می‌توانند مالک یا مالکانی داشته باشند که با هم در آن ساکن هستند. مستغلات اما نوعی از ملک است که به صورت دربست خرید و فروش می‌شود در حالی که احتمال دارد قسمت های گوناگونی داشته باشد. به عنوان مثال سازنده یک آپارتمان ۱۰ طبقه ای ممکن است از کارشناسان فروش بخواهد تا ملکش را به صورت یک جا به فروش برساند. در بازار مسکن به این نوع معامله که آپارتمان و یا ساختمانی به صورت یک جا فروخته شود و یا اجاره داده شود، مستغلات گفته می‌شود.

ریشه کلمه مستغلات چیست

اصطلاح مستغلات از کلمه مستغل گرفته شده و به گذشته و زبان پهلوی بر می گردد. مستغلات در قدیم به زمین هایی گفته می شد که دارای محصول بوده است. به زمین های کشاورزی و زراعی که از آنها محصول برداشت می شد مستغل یا مستغلات می گفتند. ولی امروزه این کلمه دستخوش تغییراتی از نظر معنی و مفهوم شده است. در حال حاضر مستغلات به املاک و زمین هایی با کاربری های مختلف گفته می شود که تمام انواع کاربری ها را شامل می شود.

بستن تبلیغ

املاک و مستغلات چیست

املاک و مستغلات به معنای املاک،زمین، ساختمان، ویلا و… می باشد در حقیقت اصطلاح املاک و مستغلات به معنی شیء فیزیکی یا واقعی است که از ریشه لاتین res برگرفته شده است. البته برخی از افراد معتقدند کلمه لاتین rex به معنای “سلطنتی” است چرا که در زمان های گذشته پادشاهان مالک تمام سرزمین های پادشاهی خود بودند. 

بیشتر بخوانید: دوره آموزش املاک ؛با تدریس مهندس ایمان خدابخش

معنی مستغلات در املاک

مستغلات به دارایی‌های غیرمنقولی اطلاق می‌شود که برای زندگی، کار یا سرمایه‌گذاری تعریف شده یا ساخته شده است. مستغلات شامل زمین، ساختمان‌های با مجوز بهره برداری و کاربری های مختلف است. بنابراین همه مستغلات ، شامل املاک نمی شوند. هر دارایی‌ای که قابل حمل نیست و ارزش اقتصادی دارد را می‌توان به عنوان مستغلات طبقه‌بندی کرد. مستغلات به عنوان دارایی های با قابلیت سرمایه‌گذاری، توسعه، مدیریت دارایی و تحلیل ریسک مطرح است. مستغلات قابل حمل نیست و معمولاً به‌صورت دارایی با ارزش بلندمدت نگهداری می‌شود.

انواع مستغلات

مستغلات به کلیه زمین ها و املاک و دارایی هایی که قابلیت درآمدی و اقتصادی داشته باشند گفته می شود. انواع مستغلات در دسته بندی های زیر تقسیم می شوند.

• مستغلات مسکونی:

مستغلات مسکونی شامل تمام ساختمان های آپارتمانی، ویلایی و مجتمع ها و برج ها می باشد. این املاک دارای سندهای مسکونی هستند و با ظوابط مخصوص کاربری مسکونی ساخته می شوند. مستغلات مسکونی اجازه بهره برداری به صورت تجاری یا اداری ندارند.

• مستغلات اداری- تجاری:

مستغلات تجاری و اداری شامل کلیه فروشگاه ها، مراکز خرید و ساختمان های تجاری- اداری هستند. این ساختمان ها با کاربری تجاری یا اداری یا مختلط ساخته می شوند و ظوابط فنی پیچیده تری دارند. مستغلات تجاری و اداری به دلیل رفت و آمد زیاد و شرایط بهره برداری ویژه، دارای استانداردهای خاصی هستند. این استانداردها از سوی شهرداری و نظام مهندسی تعیین شده و باید در ساخت آنها رعایت شود.

• مستغلات کشاورزی و زراعی:

تمام زمین های کشاورزی، باغ ها و زمین های دامداری ها و کشت محصولات مختلف شامل مستغلات زراعی هستند. این زمین ها نقش بزرگی در تامین غذایی کشور و حفظ منابع طبیعی دارند. همچنین زمین های دارای گلخانه، تجهیزات کشاورزی، آب انبارها و سیلوهای غلات و انبارها هم جزء این مستغلات هستند. زمین های کشاورزی دارای محدودیت هایی از نظر ساخت هستند و معمولاً اجازه ساخت ساختمان ندارند.

• مستغلات صنعتی:

این دسته از مستغلات به زمین های شامل کارخانه ها، سوله ها و انبارهای تولید و دپو محصولات صنعتی گفته می شود. مستغلات صنعتی دارای ویژگی های خاصی از نظر ظوابط ساخت و امکانات حمل و نقل و محل قرارگیری هستند.

• مستغلات با کاربری خاص:

مکان های خاص مانند موزه ها، باغ ها و مکان های تاریخی و فرهنگی که ثبت شده هستند جزء مستغلات خاص هستند. این مستغلات با شرایط ویژه و پروتکل های مخصوص نگهداری یا مورد استفاده قرار می گیرند. 

خانه مستغلاتی چیست

خانه مستغلاتی به ملک یا واحد مسکونی اشاره دارد که به عنوان دارایی غیرمنقول در بازار املاک شناخته می شود. مالکیت یا بهره‌برداری از خانه مستغلاتی، نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. خانه مستغلاتی تفاوتی با خانه‌های شخصی برای سکونت ندارد مگر اینکه به جنبه‌های سرمایه‌گذاری و معاملات بازار اشاره کند. در واقع خانه مستغلاتی از جنبه ارزش سرمایه گذاری و کسب درآمد و سودآوری نامگذاری می شود. ویژگی‌های اصلی خانه مستغلاتی شامل مالکیت قانونی و ثبت شده، امکان اجاره یا فروش با هدف کسب درآمد است. علاوه بر این  امکان تحلیل های اقتصادی مانند ارزش بازار، هزینه‌های نگهداری و ریسک سرمایه‌گذاری را دارد.

انواع املاک و مستغلات

• املاک مسکونی

املاک مسکونی همانطور که از نامش پیداست، فقط به منظور سکونت استفاده می شود و کاربرد تجاری یا صنعتی ندارد. سرمایه گذاری در ملک مسکونی به این صورت است که شما یک واحد مسکونی خریداری کرده و در آینده یا خودتان در آن ملک ساکن می‌شوید و یا با اجاره و فروش ملک از آن درآمد کسب می نمائید.در برخی مواقع بسیاری از سرمایه گذاران حرفه ای و موفق برای مدیریت راحت تر اقدام به خرید چند واحد مسکونی در یک مجتمع کرده و خودشان نیز در یکی از همین واحدها ساکن می‌شوند.

• املاک تجاری

منظور از املاک تجاری مراکز خرید، ساختمان های پزشکی و آموزشی، هتل ها و ادارات می باشد. ساختمان های آپارتمانی اغلب تجاری محسوب می شوند حتی اگر از آنها برای اقامت استفاده شود. این به این دلیل است که آنها مالک تولید درآمد هستند. 

انواع پاساژها و مال ها و مراکز خرید بزرگ که با امکانات زیاد و متنوع ساخته می شوند جزء این دسته هستند. بعضی از ساختمان ها با هدف اداری- تجاری ساخته می شوند و در نهایت سند تجاری- اداری می گیرند.

ساختمان های اداری تجاری، معمولاً در طبقه همکف به صورت پاساژ و در طبقات بالا اداری هستند. سازندگان و سرمایه‌گذاران اغلب به دنبال ترکیبی از این کاربری‌ها در یک پروژه هستند تا بهره‌وری را به حداکثر برسانند و با ایجاد فضای چندمنظوره، امکانات متنوعی را فراهم کنند. تفاوت‌های این نوع ساختمان ها بر اساس نوع ساخت، ابعاد فضا، سطح زیر بنا، دسترسی به حمل‌ونقل عمومی، پارکینگ، و زیرساخت‌ها است.

• املاک صنعتی

املاک و مستغلات صنعتی عبارتند از ساخت و ساز ساختمان ها، املاک و همچنین انبارها. حال از این ساختمان ها می توان به منظور تحقیق، تولید، ذخیره سازی و توزیع کالاها استفاده کرد. برخی از ساختمان هایی که کالاها را توزیع می کنند، املاک و مستغلات تجاری به حساب می آیند. میزان سود و بازدهی این نوع املاک به شرایط اقتصادی جامعه و همچنین میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد.

برای توسعه املاک صنعتی، کالا حرف اول را می‌زند. بنابراین هر چه میزان تقاضا برای کالاهای مختلف در جامعه بیشتر باشد، رونق بخش صنعتی افزایش پیدا می‌کند. البته برعکس این اتفاق نیز رخ می‌دهد یعنی هر چه تقاضا برای یک محصول کم بوده و جامعه دچار رکود اقتصادی باشد، بخش صنعتی نیز با مشکلات و چالش‌های مختلف روبرو می‌شود.

املاک اداری و دولتی

املاک اداری، دولتی و سازمانی به ساختمان‌هایی گفته می‌شود که برای استفاده‌های رسمی و اداری طراحی شده‌اند. این ساختمانها معمولاً با استانداردهای خاصی از نظر فنی، امنیتی و بهره برداری همراه‌اند. از نظر ظاهری، املاک اداری اغلب دارای نماهای ساده مدرن یا کلاسیک و قدیمی، طراحی شده اند.

بخشهای داخلی کاربردی با فضاهای باز برای اتاق‌های جلسات، سالن‌های کنفرانس و فضاهای خدماتی مثل پذیرش و کادر امنیتی دارند. املاک اداری و سازمانی با ویژگی های دسترسی سریع به خدمات عمومی، زیرساخت‌های قوی، سیستم‌های پشتیبان برق و تهویه مطبوع مطلوب ساخته می شوند.

اکثر این املاک، دارای پروتکل های امنیتی مانند کنترل دسترسی، دوربین‌های مداربسته و سیستم‌های آتش‌نشانی هستند. در مجاورت این ساختمان ها امکانات عمومی مانند پارکینگ عمومی، دسترسی مناسب به حمل‌ونقل عمومی، امکانات رفاهی برای کارکنان معمولاً وجود دارد. این املاک سند دولتی یا سازمانی دارند و در اختیار یک ارگان یا دولت قرار گرفته اند.

• املاک آموزشی و فرهنگی

این املاک شامل ساختمان های دانشگاه ها، مدارس و مهدکودک ها و تمام ساختمان های با کاربری آموزشی هستند. املاک آموزشی و فرهنگی فضای‌هایی با کاربری ویژه‌اند که هدف اصلی آن‌ها خدمات عمومی مانند آموزش، پژوهش و تربیت است. این ساختمان‌ها شامل مدارس، دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی، کتابخانه‌ها و موزه‌ها هستند که دارای فضاهای آموزشی، کارگاه‌های عملی، فضای مطالعه و فضاهای نمایش می‌باشند.

از نظر طراحی معمولاً تمرکز این املاک بر دسترسی آسان برای تمامی اقشار جامعه، فضاهای باز برای فعالیت های جمعی و آموزش است. املاک آموزشی، نیازمند فضاهای آموزشی استاندارد، امنیت، تاسیسات مناسب، نورگیری خوب و دسترسی به زیرساخت های اساسی است. این املاک باید دارای پایانکار شهرداری و مجوزهای بهره‌برداری آموزشی یا فرهنگی باشند و طبق نقشه های مصوب و استاندارد ساخته شده باشند.

• زمین

به مکانی که داخل آن هیچگونه بنایی احداث نشده باشد زمین می گویند زمین شامل زیر مجموعه هایی نظیر زمین خالی، مزارع در حال کار و دامداری می باشد. همچنین زمین خالی دارای زیرمجموعه هایی از جمله توسعه نیافته ها، توسعه اولیه یا استفاده مجدد، تقسیم و مونتاژ زمین می باشد. انواع زمین ها شامل، مسکونی، تجاری یا اداری، کشاورزی، بایر، خدماتی، فضای سبز و منابع طبیعی می باشد. 

خرید یک زمین خام یا همان خالی سود زیادی به همراه دارد چرا که در آینده می‌توان بر اساس موقعیت و ماهیت زمین، کاربری‌های مختلفی را در نظر گرفت. به عبارتی سرمایه گذاری در زمین نوعی استراتژی بلند مدت به حساب می آید.