تاثیر رکود اقتصادی بر معاملات مسکن تهران ؛به همراه راهکارهای خروج

با توجه به شرایط نا به سامان اقتصاد کشور و افزایش قیمت مسکن به ویژه قیمت خرید آپارتمان در تهران و اجاره آپارتمان در تهران ، بازار مسکن همواره یکی از رکن های اصلی اقتصاد کشور، مورد توجه افراد بوده است. رکود اقتصادی یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر بازار مسکن است که باعث تغییر در روند معاملات، قیمت‌ها و میزان تقاضا می‌شود. در شهرهای بزرگ نظیر تهران، رکود اقتصادی می‌تواند به طور مستقیم بر بازار املاک و معاملات مسکن تأثیر بگذارد. در سال‌های اخیر، بازار مسکن تهران تحت تأثیر شرایط اقتصادی کشور دچار رکود شده و میزان خرید و فروش کاهش یافته است. این مقاله به بررسی تاثیر رکود اقتصادی بر بازار مسکن تهران و راهکارهای احتمالی برای خروج از آن می‌پردازد.

فهرست مطالب

رکود اقتصادی چیست؟

تاثیر رکود اقتصادی بر معاملات مسکن تهران

راهکارهای خروج از رکود در بازار مسکن

رکود اقتصادی چیست؟

رکود اقتصادی هنگامی رخ می هد که کنش گری ها و فعالیت های اقتصادی یک کشور به شدت کاهش پیدا کند. معمولا این رکود با کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP)، افزایش نرخ بیکاری، کاهش سرمایه‌گذاری و درآمدها به وجود می آید. رکود اقتصادی هم می تواند موقت باشد هم طولانی‌مدت اما به طور کلی به وجود آمدن آن واکنش های عمیقی بر زندگی افراد و همچنین ساختار اقتصادی یک کشور می گذارد.

به تعبیری دیگر رکود اقتصادی یعنی تضعیف شدن شرایط اقتصادی یک کشور که در آن تقاضای داخلی بیشتر از عرضه است اما به هر دلیلی نیروی تولید روند نزولی پیدا می‌کند که همین کاهش تولید موجب گرانی، بیکاری و ورشکستی سازمان و شرکت‌ها در بازارهای مالی می شود.

در ایران، رکود اقتصادی می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تحریم‌ها، عدم تعادل در مدیریت اقتصادی، نوسانات نرخ ارز و غیره به وجود بیاید. در سال‌های اخیر، اقتصاد ایران به چالش‌هایی مواجه شده است که به طور مستقیم بر بازار املاک و معاملات مسکن تأثیر گذاشته است. به عنوان مثال، در سال‌هایی که اقتصاد کشور در حالت رکود قرار داشته است، بازار املاک تهران نیز تحت فشار قرار گرفته است.

اگر بخواهیم به صورت کلی به مفهوم رکود اقتصادی بپردازیم باید بگوییم که رکود اقتصادی یعنی کاهش شدید فعالیت‌های اقتصادی در عرض چند ماه. تاثیرات این رکود معمولاً به اندازه ای است که در قسمت های گوناگون اقتصاد مانند اشتغال، درآمدهای واقعی، رشد تولید ناخالص داخلی، تولید صنعتی و قیمت‌های عمده و خرده فروشی کاملا قابل مشاهده می باشد. نبود اشتغال در زمان رکود به کاهش قیمت مزارع و کارایی بالای نیروی کار تبدیل می‌شود.

بستن تبلیغ

تاثیر رکود اقتصادی بر معاملات مسکن تهران

رکود اقتصادی در تمامی بازارها از جمله بازار مسکن تاثیرات بسزایی می گذارد. به طور کلی وضعیت اقتصادی و نوسانات بازار از عوامل مهم تاثیرگذار بر قیمت املاک و نحوه قیمت گذاری آپارتمان می باشند. امروزه، تغییر و تحولات اقتصادی همچون نرخ بهره، تورم و شرایط اشتغال، به صورت کاملا مستقیم بر روی تقاضا و عرضه مسکن تاثیرگذار هستند. 

هنگامی که رکود اقتصادی رخ می دهد تقاضا برای خرید مسکن کاهش پیدا می کند؛ چرا که در این موقعیت قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و افراد از قدرت مالی کمتری جهت خرید خانه برخوردارند. در برخی مواقع نیز این کاهش تقاضا به ثبات و یا حتی کاهش قیمت‌ منجر شود. در شرایط رکود اقتصادی برخی از افراد از خرید خانه خودداری می‌کنند چرا که معمولا ترجیح می دهند نقدینگی خود را حفظ کرده و به دنبال تامین نیازهای اساسی باشند. بنابراین، احتمال دارد عرضه مسکن بیشتر از تقاضا شود که این عدم تعادل موجب کاهش قیمت‌ها می شود.

همچنین رکود اقتصادی شاید موجب کاهش اقدامات و فعالیت‌های ساختمانی شود؛ چرا که سازندگان با کاهش تقاضا و همچنین افزایش ریسک در سرمایه‌گذاری روبه رو می‌شوند. به همین منظور، تاثیر اقتصاد بر بازار مسکن غیرقابل‌ انکار می باشد. در طولانی مدت این کاهش عرضه ممکن است بازار مسکن را با کمبود عرضه مواجه کند که در صورت بهبود شرایط اقتصادی، احتمال دارد  قیمت‌ها افزایش پیدا کند؛ در نتیجه، رکود اقتصادی به‌ شکل موقتی ممکن است موجب کاهش قیمت‌ شود، البته باید اشاره کرد که این اثرات پایدار نبوده و با ایجاد تغییر و تحولات وضعیت اقتصادی، احتمال دارد مجدد قیمت‌ها افزایش پیدا کند. با وارد شدن به صفحه بیشترین معاملات مسکن در تهران در سال 1403 متوجه تغییر و تحولات معامله در بازار مسکن تهران خواهید شد.

یکی دیگر از  پیامدهای رکود اقتصادی، کاهش تعداد معاملات مسکن است. افزایش نرخ تورم، کاهش قدرت خرید مردم و دشواری دریافت تسهیلات بانکی باعث شده تا بسیاری از متقاضیان خرید مسکن، تصمیم خود را به تعویق بیندازند. این کاهش معاملات منجر به کاهش نقدینگی در بازار و در نهایت تعمیق رکود شده است.

در سال‌های اخیر، حجم معاملات مسکن در تهران با افت قابل‌توجهی روبه‌رو شده است و در خیلی از موارد مردم به خرید و فروش متری مسکن روی آورده اند. در بازه زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷، تعداد معاملات ماهانه در این شهر معمولاً بین ۱۲ تا ۱۹ هزار واحد بوده است. اما در سال‌های اخیر، این عدد کاهش چشمگیری داشته و به طور متوسط به حدود ۳۵۰۰ معامله در ماه رسیده است. چنین افتی به معنای کاهش بیش از ۷۰ درصدی حجم معاملات نسبت به سال‌های قبل است که بیانگر رکود عمیق در بازار مسکن می‌باشد.

به‌عنوان مثال، در مرداد ۱۴۰۳، تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی در تهران به ۳۶۶۵ واحد رسید. این میزان در مقایسه با ماه قبل، رشد ۳ درصدی و نسبت به مرداد ۱۴۰۲، افزایش ۲۶.۲ درصدی داشته است. هرچند این افزایش ماهانه نشانه‌هایی از تحرک جزئی در بازار را نشان می‌دهد، اما همچنان در مقایسه با سال‌های گذشته، سطح معاملات بسیار پایین است.
این کاهش شدید در معاملات عمدتاً ناشی از کاهش قدرت خرید، تورم فزاینده، افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و همچنین کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به ورود به این حوزه بوده است. بسیاری از افراد به دلیل عدم ثبات اقتصادی، خرید خود را به تعویق انداخته‌اند، درحالی‌که برخی دیگر به امید افزایش قیمت در آینده، از فروش خودداری می‌کنند. این وضعیت سبب شده تا رکود بازار مسکن بیش از پیش عمیق‌تر شود.

بستن تبلیغ

راهکارهای خروج از رکود در بازار مسکن

برای خروج بازار مسکن از رکود ، کارشناسان مسکن راهکارهایی ارائه داده اند که به گفته آنها اگر مسئولان و مقامات دولتی از آنها پیروی کنند به طور حتم بازار مسکن از رکود خارج می شود. به عنوان مثال به گفته برخی از کارشناسان بازار مسکن؛ یکی از راه های احیای بازار مسکن؛ فعال بودن سایر بازارهای موازی است چرا که اگر این بازارها رشد کنند، به طور حتم میز بازار مسکن از رکود خارج می‌شود.

به گفته کارشناسان امروزه مسکن وارد رکود و نظام قهری از سوی سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان شده است که بر اساس مطالعات میدانی حتی اگر فروشنده قیمت را کاهش دهد، دیگر خریداری نیست تا با آن قیمت وسوسه شود. به همین دلیل در این میان دولت موظف است در کل نظام اقتصادی کشور و رفتار مقابله با آن ، به فکر تدارکات و آماده سازی های لازم باشد. به طور کلی باید تمامی بازارها سودآوری برای مردم داشته باشند و همواره مورد توجه مصرف‌کنندگان قرار بگیرد تا بتوان از این رکود گذر کرده و تعادلی نسبی در بازار ایجاد کرد. متاسفانه ضربه ای که رکود اقتصادی به ساختار بازار مسکن وارد کرده تا مدت‌ها غیر قابل جبران است، به همین منظور دولت باید هر چه زودتر به فکر مقدماتی باشد تا از این طریق بتوان بازار مسکن را از رکود خارج کرده و جانی تازه به بدنه بازار مسکن بدهد.

به عقیده برخی دیگر از کارشناسان؛ بهبود وضعیت بازار مسکن، راهی به غیر از بهبود اقتصاد کلان و وضعیت مولفه‌‌‌های بیرونی موثر بر این بازار وجود نخواهد داشت. تنها راه‌‌‌حل خروج بازار مسکن از رکود، کنترل تورم است؛ چرا که کنترل تورم به تنهایی می‌تواند پس از یک دوره طولانی و نامتعارف رکود تورمی، شرایط را بهبود دهد. در نتیجه قدم اصلی رکود بازار مسکن از وضعیت رکود تورمی ، کنترل تورم است. اگر از سوی دولت و سیاستگذار اقتصادی این قدم برداشته شود، بزرگ‌ترین خدمت به کشور، اقتصاد، تمامی بازارها به ویژه بازار مسکن و متقاضیان آن ارائه شده است.

به عقیده کارشناسان قیمت مسکن در محله های پرطرفدار تهران و دیگر محله ها بسیار افزایش پیدا کرده این در حالی است که بازار دچار رکود شده که یکی از راه حل های مقابله با آن این است که باید رکود را مدیریت کرد و برای مدیریت این رکود، به سیاست‌های اقتصادی تاثیرگذار، حمایت از صنایع، فراهم کردن فرصت‌های شغلی و تقویت زیرساخت‌ها نیاز است. 

نتیجه‌گیری
رکود اقتصادی تأثیرات گسترده‌ای بر بازار مسکن تهران داشته و باعث کاهش معاملات، افزایش اجاره‌بها و کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری شده است. برای خروج از این وضعیت، سیاست‌های حمایتی و اصلاحات اقتصادی ضروری هستند. اگر دولت و بخش خصوصی بتوانند شرایط لازم برای رونق دوباره بازار مسکن را فراهم کنند، می‌توان انتظار داشت که این بازار به تدریج از رکود خارج شده و به وضعیت پایدارتری برسد.

سوالات متداول

1- رکود اقتصادی چیست و چگونه بر بازار مسکن تأثیر می‌گذارد؟

رکود اقتصادی به کاهش شدید فعالیت‌های اقتصادی، افت تولید ناخالص داخلی (GDP)، افزایش بیکاری و کاهش قدرت خرید مردم گفته می‌شود. این شرایط باعث کاهش تقاضای خرید مسکن، کاهش معاملات و افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز می‌شود.

2- چرا در زمان رکود اقتصادی، خرید مسکن کاهش می‌یابد؟

در دوره رکود، مردم با کاهش درآمد و افزایش هزینه‌های زندگی مواجه می‌شوند. همچنین دریافت وام و تسهیلات بانکی سخت‌تر می‌شود، بنابراین بسیاری از خریداران خرید خود را به تعویق می‌اندازند و ترجیح می‌دهند نقدینگی خود را حفظ کنند.

3- آیا رکود اقتصادی باعث کاهش قیمت مسکن می‌شود؟

در برخی موارد بله! کاهش تقاضا می‌تواند باعث کاهش قیمت‌ها شود، اما اگر کاهش ساخت‌وساز ادامه پیدا کند، در بلندمدت کمبود عرضه ممکن است باعث افزایش مجدد قیمت‌ها شود.

4- چگونه رکود اقتصادی روی سازندگان و سرمایه‌گذاران مسکن تأثیر می‌گذارد؟

کاهش تقاضا و افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز باعث کاهش انگیزه‌ی سرمایه‌گذاران می‌شود. بسیاری از سازندگان نیز پروژه‌های خود را متوقف می‌کنند که این امر می‌تواند در آینده به کمبود عرضه منجر شود.

5- چرا حجم معاملات مسکن در تهران کاهش یافته است؟

بر اساس آمار، تعداد معاملات ماهانه مسکن تهران از ۱۲-۱۹ هزار واحد در سال‌های گذشته به حدود ۳۵۰۰ واحد کاهش یافته است. دلیل اصلی این کاهش، افت قدرت خرید، افزایش تورم، سخت‌تر شدن دریافت وام و عدم اطمینان سرمایه‌گذاران است.

6- دولت چه اقداماتی می‌تواند برای خروج بازار مسکن از رکود انجام دهد؟

دولت می‌تواند با کنترل تورم، ارائه تسهیلات بانکی مناسب، حمایت از صنایع مرتبط با مسکن، افزایش اشتغال و بهبود شرایط اقتصادی، روند خروج از رکود را تسریع کند.

7- آیا ممکن است بازار مسکن دوباره رونق بگیرد؟

بله، اما این موضوع به سیاست‌های اقتصادی دولت، کاهش تورم و بهبود وضعیت اقتصادی بستگی دارد. در صورت بهبود شرایط، بازار مسکن می‌تواند مجدداً به رونق برسد.