بنچاق سند چیست و چه کاربردی دارد؟

اگر قصدخرید آپارتمان در تهرانو یا هر شهر دیگر را دارید باید بدانید که، بنچاق سندی است که بعد از انجام معاملات و بوسیله دفترخانه تنظیم می شود و در اختیار خریدار قرار می گیرد. بنچاق شامل خلاصه ای از اطلاعات و جزییات ملک است که در سند نوشته نمی شود. اطلاعاتی مانند انشعابات برق، گاز، آب، موقعیت ملک، نام مالک اولیه و ... در بنچاق ها درج می شود. در گذشته برای اثبات مالکیت یک ملک از بنچاق استفاده می شد. در این مطلب به بررسی نوع سند بنچاق، کاربرد و تفاوت آن با سند رسمی می پردازیم.

فهرست مطالب

بنچاق چیست؟

تفاوت بنچاق و سند

آیا سند تک برگی بنچاق دارد؟

بنچاق سند یعنی چه؟

آیا بنچاق معتبر است؟​​​​​​​

استعلام بنچاق

آیا بنچاق قابل تبدیل به سند تک برگ است؟​​​​​​​

بنچاق چیست؟

بنچاق سندی است که پس از انجام معاملات ملکی توسط دفترخانه اسناد رسمی تنظیم و به خریدار تحویل داده می‌شود. این سند شامل اطلاعات تکمیلی و جزئیاتی از ملک است که در سند رسمی ذکر نمی‌شود، مانند انشعابات آب، برق و گاز، موقعیت دقیق ملک، نام مالک اولیه و سایر مشخصات فنی و توصیفی.

در گذشته، بنچاق به‌عنوان سند اصلی برای اثبات مالکیت استفاده می‌شد، اما امروزه با جایگزینی اسناد تک‌برگی، بنچاق بیشتر جنبه تکمیلی و ثبت سوابق نقل‌وانتقال را دارد. هرچند بنچاق‌های صادرشده در دفترخانه‌های رسمی همچنان معتبر هستند، اما به تنهایی برای اثبات مالکیت کافی نبوده و نیاز به سند رسمی نیز دارند.

بستن تبلیغ

تفاوت بنچاق و سند 

در گذشته که معاملات املاک و اسناد رسمی به صورت یکپارچه ثبت و قابل پیگیری نبود، از بنچاق به عنوان یک سند معتبر استفاده می شد. بنچاق یک سند رسمی و معتبر است که در آن تمام اطلاعات مربوط به ملک نوشته می شود. ولی امروزه بنچاق به تنهایی برای اثبات مالکیت کافی نیست و در واقع اسناد تک برگ جایگزین آنها شده اند. اشخاص با داشتن سند تک برگ، مالک یک ملک شناخته می شوند و بنچاق به شکل قدیمی خود کارایی زیادی ندارد. سند تک برگ در واقع همان بنچاق است که به صورت رسمی و قانونی ثبت شده و در مراجع قانونی قابل پیگیری است.
سند یک ملک که امروزه به صورت تک برگ صادر می شود یک سند رسمی و قطعی است که هیچ شک و تردیدی در آن وارد نیست. در صورتی که شخصی سند مالکیت معتبر و ثبت شده داشته باشد 100 درصد مالک شناخته می شود. تاریخ و زمان انتقال ملک هم که در سند رسمی قید می شود کاملاً قابل استناد و معتبر است ولی تاریخ ثبت شده در بنچاق می تواند محل تردید باشد. در کل بنچاق نسبت به سند رسمی از وجاهت قانونی کمتری برخوردار است. بنابراین حتماً در زمان خرید آپارتمان یا ملک، باید درخواست انتقال سند رسمی کنید. در مورد املاکی که سند تک برگ و رسمی ندارند و فقط بنچاق و قولنامه دارند ممکن است کلاهبرداری در زمان معامله صورت بگیرد.

بیشتر بخوانید: انواع سند ملکی، راهنمای کامل برای خریداران و سرمایه گذاران

آیا سند تک برگی بنچاق دارد؟

تمام اسناد تک برگ دارای بنچاق هستند که نسخه ای از آن در دفترخانه اسناد رسمی در زمان معامله باقی می ماند. قبل از سال 1391 بنچاق در زمان معامله بین خریدار و فروشنده روی برگه ای بزرگ و به صورت دستی نوشته می شد و حکم یک سند رسمی و مالکیت را داشت. ولی از سال 1391 به بعد بنچاق در زمان انتقال سند در دفترخانه اسناد رسمی نوشته می شود و تا زمان دریافت سند تک برگ، یک نسخه از آن نزد خریدار باقی می ماند. 
بنچاق به عنوان خلاصه ای از مشخصات ملک و یک سند معتبر و قانونی به رسمیت شناخته می شود. در صورتی که مالک به بنچاق ملک نیاز داشته باشد می تواند با مراجعه به دفترخانه ای که قرارداد قبلی در آن امضا شده، یک رونوشت از بنچاق دریافت کند. 

بنچاق سند یعنی چه؟

در معاملات گذشته، بنچاق بوسیله افراد به صورت دستی نوشته می شد و چند معتمد یا شاهد آن را امضا می کردند. به این ترتیب بنچاق وجاهت و اعتبار پیدا می کرد و قابل استناد بود. در روستاها بنچاق بوسیله کدخدا امضا می شد و بعدها بوسیله شورای دهیاری امضا و مهر می شده است.
بنچاق، سندی رسمی حاوی مشخصات و جزییات ملک است که خلاصه ای از قرارداد هم در آن نوشته می شود. در واقع بنچاق هم دارای اطلاعات شناسایی ملک مانند موقعیت و امکانات است و هم اطلاعات مالکیت و نقل و انتقالات در آن نوشته می شود. بنچاق یک سند معتبر و رسمی است که در محاکم قانونی قابل استناد است. در صورتی که بنچاق در دفترخانه اسناد رسمی به ثبت رسیده باشد مالک می تواند بوسیله آن تقاضای سند تک برگ نماید.
در بنچاق اطلاعاتی مانند مشخصات مالک، کد پستی و آدرس، تعداد سهم خریداری شده، مشخصات ملک، آدرس، پلاک ثبتی، حوزه ثبتی، طبقه، مساحت، پارکینگ، انباری و مشابه آن با جزییات ذکر می شود.

بستن تبلیغ

آیا بنچاق معتبر است؟

بنچاق هایی که بعد از سال 1391 و در دفترخانه ها تنظیم می شود سند رسمی و معتبر محسوب می شوند. البته بنچاق به تنهایی نمی تواند اثبات مالکیت ملکی را نماید بلکه باید با سند تک برگ یا منگوله دار همراه باشد. بنچاق به دلیل اینکه توسط مرجع قانونی یعنی دفتر اسناد رسمی صادر می شود قابل تردید و انکار نیست. ولی می توان نسبت به جعل کردن آن از سمت اشخاص دیگر ادعایی مطرح کرد.

استعلام بنچاق 

استعلام بنچاق و تایید صحت و اعتبار آنها توسط دفترخانه اسناد رسمی انجام می گیرد. بنچاق های جدید که بعد از سال 1391 در دفترخانه ها تنظیم شده اند را می توان بوسیله شناسه سند و رمز تصدیق در بالای برگه، استعلام کرد. برای استعلام بنچاق باید به سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور  وارد شوید و با استفاده از دو کد مذکور، از اصالت بنچاق مطلع شوید.

آیا بنچاق قابل تبدیل به سند تک برگ است؟

در صورتی که سند ملک از نوع قدیمی و منگوله دار (دفترچه ای) باشد می توانید با داشتن مدارک زیر، تقاضای سند تک برگ نمایید:

• سند منگوله دار

• مدارک شناسایی مالک

• آدرس و کد پستی ملک 

• آدرس و مشخصات مالک 

• بنچاق سند 

• پایانکار ساختمان

• فرم درخواست سند تک برگ

با داشتن این مدارک به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه می کنید. سپس دفترخانه با توجه به سند ملک، استعلام از اداره ثبت اسناد گرفته که حدود 2 روز طول می کشد. در این فاصله باید تمام عوارض شهرداری و مالیات ملک را پرداخت کنید. اداره نوسازی شهرداری باید برای تعیین کاربری ملک، نامه ای ارسال کند. سپس جزییات سند توسط دفترخانه به اداره ثبت ارائه شده و به همراه فرم درخواست سند تک برگ ارسال می شود. در نهایت با تایید نهایی، سند تک برگ ملک صادر شده و توسط پست برای مالک ارسال می شود.

نتیجه‌گیری

بنچاق، اگرچه روزگاری مهم‌ترین سند مالکیت در معاملات ملکی بود، اما امروز بیشتر نقش تکمیلی دارد و نمی‌تواند به‌تنهایی تضمین‌کننده مالکیت باشد. با ورود اسناد تک‌برگی، فرآیند ثبت و انتقال املاک شفاف‌تر و مطمئن‌تر شده است.

اگر در حال خرید ملکی هستید، داشتن بنچاق می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره تاریخچه ملک در اختیار شما بگذارد، اما آن را به‌عنوان سند قطعی مالکیت در نظر نگیرید. همیشه اطمینان حاصل کنید که سند رسمی و قانونی برای ملک دریافت کنید، زیرا در دنیای املاک، اعتبار و امنیت معامله از هر چیزی مهم‌تر است!

سوالات متداول

1- بنچاق چیست و چه اطلاعاتی در آن ثبت می‌شود؟

بنچاق سندی است که پس از انجام معاملات در دفترخانه تنظیم می‌شود و شامل اطلاعاتی مانند مشخصات ملک، انشعابات، نام مالک اولیه و تاریخ معامله است.

2- آیا بنچاق همان سند رسمی است؟

خیر، بنچاق شامل جزئیات ملک است اما به‌تنهایی مالکیت را اثبات نمی‌کند. سند تک‌برگ یا دفترچه‌ای، سند رسمی مالکیت محسوب می‌شود.

3- آیا می‌توان فقط با داشتن بنچاق، یک ملک را خریداری کرد؟

خیر، خرید ملک فقط با بنچاق خطرناک است. حتماً باید سند رسمی (تک‌برگ یا منگوله‌دار) را بررسی کنید تا از مالکیت قانونی فروشنده مطمئن شوید.

4- آیا سند تک‌برگ شامل بنچاق است؟

بله، هنگام صدور سند تک‌برگ، یک نسخه از بنچاق در دفترخانه بایگانی می‌شود و می‌توان در صورت نیاز از آن رونوشت دریافت کرد.

5- چگونه می‌توان از اعتبار بنچاق اطمینان پیدا کرد؟

با مراجعه به سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و وارد کردن شناسه سند و رمز تصدیق، می‌توان اصالت بنچاق را استعلام کرد.

6- آیا امکان تبدیل بنچاق به سند تک‌برگ وجود دارد؟

بله، در صورت داشتن بنچاق معتبر و ارائه مدارک لازم مانند پایانکار، سند منگوله‌دار و مدارک شناسایی، می‌توان درخواست سند تک‌برگ داد.

7- چرا در معاملات ملکی به بنچاق نیاز داریم؟

بنچاق شامل جزئیات تکمیلی ملک مانند امکانات، سوابق و مشخصات مالک قبلی است که در سند رسمی ثبت نمی‌شود و برای بررسی تاریخچه ملک مفید است.