فرودگاه مهرآباد؛ قلب تپنده سفرهای داخلی ایران

در قلب پایتخت، میان هیاهوی برج‌های سر به فلک کشیده و ترافیک تهران، یکی از باسابقه‌ترین مراکز حمل‌ونقل هوایی کشور همچنان نقش مهمی در زندگی میلیون‌ها ایرانی ایفا می‌کند؛ فرودگاه مهرآباد. اگرچه دیگر نامش در فهرست پروازهای بین‌المللی به چشم نمی‌خورد، اما برای بسیاری از ایرانیان، مهرآباد نه‌تنها دروازه ورود به تهران بلکه نقطه شروع خاطرات، امیدها و سفرهای خانوادگی است.

فرودگاه مهرآباد کجاست؟

مهرآباد در منطقه ۹ تهران، نزدیکی میدان آزادی، قرار دارد. دسترسی به این فرودگاه از طریق بزرگراه‌هایی مانند جاده مخصوص کرج (بزرگراه لشگری)، بزرگراه آیت‌الله سعیدی و بزرگراه فتح امکان‌پذیر است. همچنین ایستگاه‌های مترو و تاکسی‌های متعدد باعث شده رفت‌وآمد به این فرودگاه بسیار راحت باشد.

بستن تبلیغ

تولد یک فرودگاه؛ از نظامی تا مسافربری

فرودگاه مهرآباد در سال ۱۳۱۷  تاسیس شد. در ابتدا تنها یک فرودگاه نظامی بود که بعدها با گسترش نیازهای هوایی کشور، وارد عرصه پروازهای تجاری و مسافربری شد. واژه “مهرآباد” نیز برگرفته از نام منطقه‌ای در غرب تهران است که در آن زمان خارج از بافت شهری قرار داشت. بنای اولیه آن، با الهام از استانداردهای آن روز جهان طراحی شد و به تدریج تبدیل به یکی از مهم‌ترین فرودگاه‌های خاورمیانه شد.

مهرآباد در دوران شکوفایی

در دهه‌های ۴۰ تا ۶۰ ، مهرآباد به اوج شکوفایی خود رسید. این فرودگاه تا پیش از تأسیس فرودگاه بین‌المللی امام خمینی در سال ۱۳۸۳، اصلی‌ترین دروازه هوایی تهران برای پروازهای داخلی و بین‌المللی بود. در آن زمان، هواپیماهای جت نظیر بوئینگ ۷۰۷، ۷۲۷، ۷۴۷ و بعدها ایرباس‌های پیشرفته از این باند به آسمان برمی‌خاستند.

دهه ۵۰ شمسی، زمان درخشش مهرآباد بود. سالن‌های پرواز پر از جنب‌وجوش، تردد دیپلمات‌ها و مسافران خارجی، و حضور شرکت‌های بین‌المللی نظیر لوفت‌هانزا، بریتیش ایرویز و ایر فرانس، فرودگاه را به قطبی مهم در منطقه تبدیل کرده بود. در این سال‌ها، ترمینال‌ها توسعه پیدا کردند، سیستم‌های ناوبری مدرن‌تری نصب شد و مهرآباد به نماد مدرن‌سازی حمل‌ونقل هوایی ایران بدل شد.

فرودگاه مهرآباد پس از انقلاب؛ تغییر کاربری و تمرکز بر پروازهای داخلی

با وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و تغییرات اساسی در ساختار سیاسی و اقتصادی کشور، فعالیت‌های بین‌المللی مهرآباد تحت تأثیر قرار گرفت. با آغاز جنگ ایران و عراق، نقش نظامی مهرآباد دوباره پررنگ شد و برای پشتیبانی هوایی نیروهای مسلح نیز مورد استفاده قرار گرفت.

در دهه ۸۰ و با بهره‌برداری از فرودگاه امام خمینی، تصمیمی استراتژیک گرفته شد: تمرکز پروازهای بین‌المللی بر فرودگاه جدید، و تمرکز مهرآباد بر پروازهای داخلی. از آن زمان تاکنون، مهرآباد به شریان اصلی پروازهای داخلی ایران تبدیل شده و هر روز ده‌ها پرواز از شرکت‌هایی نظیر ایران‌ایر، ماهان، آسمان، قشم‌ایر، زاگرس، کارون، و ایران ایرتور از این فرودگاه انجام می‌شود.

بستن تبلیغ

خدمات و ترمینال‌ها

در حال حاضر، مهرآباد میزبان پروازهای داخلی است و چندین ترمینال برای شرکت‌های مختلف هواپیمایی مانند ایران‌ایر، آسمان، ماهان، کاسپین و معراج دارد. امکاناتی نظیر پارکینگ‌های طبقاتی، سالن‌های انتظار مجهز، فروشگاه‌ها و رستوران‌ها، خدمات بانک و خودپرداز، از جمله تسهیلات قابل استفاده در این فرودگاه هستند.

مسیرهای دسترسی عمومی

فرودگاه مهرآباد از طریق خط ۴ و خط ۶ مترو تهران قابل دسترسی است. ایستگاه‌های "بیمه"، "ترمینال ۱ و ۲" و "ترمینال ۴ و ۶" از مهم‌ترین ایستگاه‌های مترو در اطراف فرودگاه محسوب می‌شوند. همچنین تاکسی‌های ویژه فرودگاه، اتوبوس‌های BRT و خودروهای اینترنتی مانند اسنپ و تپسی نیز در تمام ساعات شبانه‌روز فعال هستند.

اهمیت مهرآباد در صنعت هوایی ایران

با وجود انتقال پروازهای بین‌المللی به فرودگاه امام خمینی، مهرآباد همچنان پر رفت‌وآمدترین فرودگاه داخلی کشور است. روزانه هزاران مسافر از شهرهای مختلف مانند مشهد، شیراز، تبریز، اهواز، بندرعباس و ... از طریق این فرودگاه وارد یا خارج از تهران می‌شوند.

جایگاه امروز مهرآباد در صنعت هوایی کشور

با وجود قدمت نسبتا زیاد، فرودگاه مهرآباد همچنان نقشی کلیدی در شبکه هوایی کشور دارد. بنا بر آمار شرکت فرودگاه‌های کشور، مهرآباد دومین فرودگاه پررفت‌وآمد ایران پس از فرودگاه امام خمینی محسوب می‌شود. ترمینال‌های ۱، ۲، ۴ و ۶ هر کدام به بخشی از پروازها اختصاص دارند و با وجود محدودیت‌های زیرساختی، مدیریت نسبتاً منظمی در آنها حاکم است.

با آنکه برخی مسافران از ازدحام و قدیمی بودن برخی قسمت‌ها گله‌مندند، اما نمی‌توان از واقعیت چشم پوشید که مهرآباد هنوز هم با کارایی بالا، پاسخگوی حجم بالایی از پروازهای داخلی است. حضور در این فرودگاه هم‌زمان با نوعی نوستالژی و دلهره شیرین همراه است؛ از خانواده‌هایی که عزیزان خود را بدرقه می‌کنند، تا دانشجویانی که برای شروع ترمی تازه عازم شهرهای دانشگاهی می‌شوند.

چالش‌ها و فرصت‌ها

فرودگاه مهرآباد در دهه‌های اخیر با چالش‌های فراوانی روبه‌رو بوده است. از جمله:

• فرسودگی زیرساخت‌ها: برخی از ترمینال‌ها نیازمند بازسازی جدی هستند.

• ترافیک سنگین اطراف فرودگاه: با قرار گرفتن در بافت شهری، دسترسی به مهرآباد گاهی با مشکل مواجه است.

• کمبود پارکینگ و امکانات رفاهی: نیاز به توسعه پارکینگ طبقاتی، فضای سبز، و خدمات رفاهی در ترمینال‌ها همچنان احساس می‌شود.

با این حال، مهرآباد همچنان فرصت‌هایی پیش رو دارد. نزدیکی به مرکز شهر، اتصال مناسب به مترو، و آشنایی بالای مردم با موقعیت آن، مزایایی هستند که فرودگاه‌های جدید از آن بی‌بهره‌اند. همچنین، با توجه به تمرکز دولت بر توسعه مناطق گردشگری داخلی، نقش مهرآباد در تسهیل سفر به شهرهایی چون مشهد، شیراز، تبریز، اهواز و کیش، پررنگ‌تر از همیشه شده است.

آینده فرودگاه مهرآباد

یکی از سوالات مهم در حوزه مدیریت حمل‌ونقل هوایی ایران، آینده مهرآباد است. آیا این فرودگاه باید به صورت کامل بازسازی شود یا با احداث فرودگاه جایگزین در نزدیکی تهران، به تدریج از مدار خارج شود؟ در شرایط فعلی، نوسازی گام‌به‌گام ترمینال‌ها و باندهای پرواز گزینه‌ای واقع‌بینانه‌تر به نظر می‌رسد.
در برخی طرح‌های جامع توسعه شهری، پیشنهاد شده که پس از احداث فرودگاه جدیدی برای پروازهای داخلی، فضای فعلی مهرآباد به یک پارک شهری بزرگ یا مرکز فرهنگی-تفریحی تبدیل شود. اما چنین طرح‌هایی در سطح ایده باقی مانده‌اند و هنوز تصمیم نهایی اتخاذ نشده است.

نتیجه گیری

برای بسیاری از ایرانیان، مهرآباد فقط یک فرودگاه نیست؛ بخشی از خاطرات خانوادگی، روایت‌های سفر و لحظه‌های شیرین وداع و دیدار است. صدای بلندگوی سالن ترمینال که پروازها را اعلام می‌کند، بوی قهوه‌های فوری در بوفه‌ها، و نگاه‌های نگران در صف‌های بازرسی، بخشی از حافظه جمعی ماست.

در دنیایی که فناوری و سرعت هر روز مرزهای جدیدی را جابجا می‌کنند، مهرآباد همچنان ایستاده، بی‌ادعا و پرتلاش. شاید فرودگاه‌های مدرن‌تری در منطقه ساخته شده باشند، اما مهرآباد هنوز هم با صبوری خاص خود، بار بخش بزرگی از جابه‌جایی‌های داخلی کشور را به دوش می‌کشد.