راهنمای جامع از سند عرصه و اعیان در معاملات ملکی
29 اسفند 1403
حقوقی
تمام اشخاص در هنگام قراردادهای ملکی و سند زمین‌ها و ساختمان‌ها حداقل یک بار نام عرصه و اعیان را شنیده اند، ما در این مطلب قصد داریم شما را با مفهوم سند عرصه و اعیان ، تفاوت عرصه و اعیان ، سند تک برگ عرصه و اعیان، سند شش دانگ عرصه و اعیان ، اهمیت شناخت عرصه و اعیان ، عرصه و اعیان در املاک وقفی و تبدیل سند اعیان به عرصه آشنا کنیم. لطفا تا اخر این مقاله با ما همراه باشید.
| عنوان | توضیحات |
| سند عرصه و اعیان چیست؟ | سند عرصه مربوط به زمینی است که سازه‌ها بر روی آن احداث می‌شوند. سند اعیان مربوط به ساختمان یا سازه‌هایی است که بر روی زمین ساخته شده‌اند. |
| سند اعیان چیست؟ | سند اعیان مالکیت شخص بر ساختمان یا سازه‌های احداث‌شده بر روی زمین را تعیین می‌کند. این سند برای اموال غیرمنقول مانند ساختمان‌ها، قنات‌ها یا درختان صادر می‌شود. |
| تفاوت عرصه و اعیان چیست؟ | عرصه به زمین و اعیان به ساختمان یا سازه‌های روی آن اشاره دارد. ممکن است مالکیت عرصه و اعیان به یک نفر یا چند نفر تعلق داشته باشد. |
| سند تک برگ عرصه و اعیان چیست؟ | سنند تک برگ جایگزین اسناد دفترچه‌ای قدیمی شده است و تمام اطلاعات حقوقی مربوط به مالکیت عرصه و اعیان را در یک برگ ارائه می‌دهد. |
| سند شش دانگ عرصه و اعیان | سندی که به صورت قانونی و کامل مالکیت عرصه و اعیان را به مالک اختصاص می‌دهد و از طریق دفتر اسناد رسمی صادر می‌شود. |
| اهمیت شناخت عرصه و اعیان | شناخت عرصه و اعیان به ویژه در مواردی مانند تخریب و نوسازی ساختمان‌ها اهمیت دارد، زیرا سهم هر مالک از عرصه و اعیان باید مشخص شود. |
| عرصه و اعیان در املاک وقفی | در املاک وقفی، عرصه به اداره اوقاف تعلق می‌گیرد و اعیان ممکن است به مدت ۹۹ سال به فرد دیگری واگذار شود. پس از این مدت، اداره اوقاف در مورد مالکیت تصمیم می‌گیرد. |
| تبدیل سند اعیان به عرصه | برای تبدیل سند اعیان به عرصه، مالک باید به شهرداری مراجعه کرده و درخواست تفکیک سند دهد تا سهم هر شخص از عرصه مشخص شود. |
فهرست مطالب
اهمیت شناخت عرصه و اعیان در چیست
سند عرصه و اعیان چیست
در این بخش می خواهیم به مفهوم سند عرصه و اعیان بپردازیم. سند عرصه سند زمینی است که سازه بر روی آن احداث می شود. در مقابل به ساختمان یا سازه ای که بر روی آن عرصه یا زمین احداث می شود، سند اعیان می گویند.
معمولا هنگامی از کلمه سند عرصه و سند اعیان صحبت می شود که یا بر روی زمینی، ساخت و سازی انجام می شود و یا تعدادی آپارتمان یا مغازه احداث شده است. شایان به ذکر است که سند مالکیت شش دانگ ه برای واحدهای آپارتمانی نیز شامل سند عرصه و اعیان می شود. مگر آنکه عرصه به صورت قانونی قابل جابه جایی نباشد به طور مثال زمین هایی که موقوفی هستند و مالک تنها صاحب سند اعیان می باشد.
البته علاوه بر زمین های وقفی امکان آنکه صاحب عرصه و اعیان مجزا باشد، نیز وجود دارد به عنوان مثال پلاک های ثبتی که سند عرصه آنها توسط رای دادگاه به نفع ارگان های دولتی مانند بنیاد شهید، ستاد اجرای فرمان امام و یا بنیاد مستضعفان مصادره شده است. در چنین حالتی نیز اشخاص حقیقی که صاحب ساختمان یا بنای احداثی در عرصه آن، پلاک های ثبتی می باشند تنها مالک اعیان و دارای سند اعیانی هستند.
هر نوع ملکی هویتی دارد که در سند آن ثبت می‌شود. این سند، شناسنامه ملک است و اطلاعات مهمی را درباره مالک، مساحت، مشخصات و... در خود جای داده است. اما آیا می‌دانید که سندها انواع مختلفی دارند؟ برای اطلاعات دقیق درباره انواع سند ملکی کلیک کنید.
سند اعیان چیست
اعیان در لغت به معنای اغنیا، ثروتمندان، دولتمندان، اشراف، معاریف، نجبا، نخبگان، اموال غیرمنقول و زمین است اما در حقوق تعبیر دیگری دارد. در حقوق این واژه به معنای اموال غیر منقولی است که بر روی زمین وجود دارند، مثل سازه ای که بر روی یک زمین احداث شده، قناتی که بر روی یک زمین حفاری شده و یا درختانی که در یک زمین زراعی کاشته شده‌اند. تمامی موارد ذکر شده دارای مالکانی هستند که لازم است مالکیت آنها در مراجع حقوقی درج شود که به آنها سند اعیان می گویند. در نتیجه سند اعیان به سندی اطلاق می گردد که در آن شرایط مالکیت شخص بر ساختمان احداث شده بر روی زمین را تعیین می کند.
تفاوت عرصه و اعیان چیست
همانگونه که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم عرصه به زمین و اعیان به ساختمان اختصاص دارد که معمولا هنگامی که صاحب عرصه و اعیان به یک نفر تعلق داشته باشد، اتفاق می افتد. البته ممکن است در برخی مواقع نیز صاحب اعیان فقط بر بخش کوچیکی از عرصه مالکیت داشته باشد.
در رابطه با این موضوع باید اینگونه بیان کنیم؛ از آن جایی که در یک ساختمان مالک اعیان و عرصه چند نفر باشند میزان سهم هر یک از آن ها با تفکیک آن نعیین می گردد. معمولا این مورد هنگامی رخ می دهد که در بسیاری از ساختمان ها تفکیک اعیان انجام شده اما در رابطه با عرصه اینگونه نمی باشد و باید برای مشخص کردن سهم عرصه مراحلی سپری شود.
شایان به ذکر است که در برخی از مواقع افراد به تفکیک عرصه نیازی پیدا نمی کنند، مگر آنکه قصد نوسازی و یا تخریب ساختمانی را داشته باشند که در این میان میزان سهم هر یک از مالکین از عرصه مورد توجه قرار می گیرد.
سند تک برگ عرصه و اعیان چیست
در سال های گذشته برای سند عرصه و اعیان، اسناد به شکل دفتر و دفترچه ای طراحی می‌شد که دارای چندین برگ بوده و تمام ضوابط و قوانین حقوقی در آن ذکر می‌شد. اما امروزه سند تک برگ عرصه و اعیان جای اسناد دفترچه‌ای را گرفته اند.
سند تک برگ یکی از انواع سند ملکی می باشد که مانند هر سند ملکی دیگری، مالکیت صاحب ملک را نشان می دهد با این تفاوت که در گذشته سند املاک به صورت دفترچه های چند برگی بود اما امروزه شکل آن تغییر یافته و به شکل تک برگی درآمده است. در قانون ثبت، سند تک برگ دارای اعتبار است. جهت اطلاعات بیشتر درباره سند تک برگ و مراحل انتقال سند تک برگ به مقاله مربوطه مراجعه کنید.
سند شش دانگ عرصه و اعیان
سند شش دانگ عرصه و اعیان به سندی اطلاق می شود که به صورت قانونی و حقوقی از طریق دفتر اسناد رسمی به صاحبان اعیان و عرصه ارائه می‌شود. این سند که به صورت شش دانگ می باشد، به صورت کامل به مالکین عرصه و اعیان اختصاص دارد.
اهمیت شناخت عرصه و اعیان در چیست
شناخت عرصه و اعیان زمانی اهمیت پیدا می کند که شما یک واحد آپارتمان (اعیان) در مجتمع مسکونی (عرصه) را خریداری کرده و پس از آن مالکین دیگر واحدهای اپارتمان قصد دارند که مجتمع مسکونی فرسوده را تخریب و اقدام به ساخت ساختمان جدیدی کنند. شایان به ذکر است که صاحبان آپارتمانها به نسبت میزان سهم خود در کل اعیان، به صورت مشاعی نیز صاحب عرصه می باشند.
عرصه و اعیان در املاک وقفی
هنگامی تملک کل عرصه و اعیان یک ملکیبه اداره اوقاف منتقل می شود که شخصی، به صورت کامل سند شش دانگ ملک خود را به نام اداره اوقاف به ثبت رسانده باشد. پس از آن اداره اوقاف می تواند بر اساس صلاحیت خود، هر نوع استفاده قانونی از ملک مورد نظر انجام دهد.
هنگامی که یک ملک به اداره اوقاف تعلق می گیرد؛ عرصه ( زمین ) ملک به اداره اوقاف اختصاص پیدا می کند، اما احتمال دارد اعیان ملک را به فرد دیگری واگذار کند که البته این کار دائمی نیست چرا که به مدت 99 سال اعتبار دارد. پس از گذشت این دوره، اداره اوقاف در رابطه با مالکیت آن تصمیم می گیرد.
در نتیجه در صورت واگذاری، صاحب اختیار دارد هر نوع استفاده و جابه جایی نسبت به اعیان داشته باشد؛ اما در رابطه با عرصه اداره اوقاف تصمیم می گیرد. اداره اوقاف نیز برای صاحب اعیان سند تک برگی مبنی بر مالکیت آن صادر می کند. در مقابل، صاحب اعیان باید مبلغی را تحت عنوان اجاره به اداره اوقاف پرداخت کند.
تبدیل سند اعیان به عرصه
برای تبدیل سند اعیان به عرصه نیاز است که به عنوان مالک به شهرداری منطقه رجوع کرده و برای تفکیک سند درخواست خود را ارائه دهید. این اقدام از این جهت صورت می پذیرد که سهم هر شخصاز اعیانی که به او اختصاص دارد، در عرصه تعیین گردد.