سند وکالتی ملک ؛از شرح مراحل انتقال تا مزایا و معایب آن

سند وکالتی ملک ؛از شرح مراحل انتقال تا مزایا و معایب آن

10 آذر 1403

ملکی

سند وکالتی ملک ؛از شرح مراحل انتقال تا مزایا و معایب آن

اگر قصد خرید آپارتمان در تهران و یا هر شهر دیگر را دارید باید بدانید که یکی از انواع سند ملک، سند وکالتی ملک است. در این مطلب به توصیف سند وکالتی ملک پرداخته ایم و اطلاعات کاربردی و مفیدی از اعتبار سند وکالتی، مراحل انتقال سند وکالتی ملک، مزایا و معایب آن برای شما عزیزان گردآوری کرده ایم اگر قصد خرید و فروش ملک به صورت وکالتی را دارید به شما پیشنهاد می کنیم خواندن این مقاله را از دست ندهید.

عنوانتوضیحنکات

سند وکالتی چیست؟

سندی که فروشنده به خریدار وکالت می‌دهد تا انتقال سند را انجام دهد، بدون انتقال قطعی مالکیت.

مالکیت قطعی نیست، فقط وکالت برای انتقال داده می‌شود.

آیا سند وکالتی معتبر است؟

معتبر است اما پشتوانه مالکیت قطعی نیست؛ بهتر است سند قطعی بررسی شود.

دون سند قطعی، ریسک معامله بالاست.

مراحل انتقال

توافق خریدار و فروشنده، مراجعه به دفتر اسناد رسمی، امضای سند انتقال.

سلط به فرایند ضروری است تا از مشکلات آینده جلوگیری شود.

کاربرد سند وکالتی

املاک بدون سند رسمی، سند در رهن بانک، یا فروش سریع بدون انتقال فوری.

معمولاً قیمت پایین‌تر است اما خطر بیشتری دارد.

فهرست مطالب

سند وکالتی چیست

سند وکالتی ملک چیست

آیا سند وکالتی معتبر است؟

ملک وکالتی چیست؟

سند وکالتی خانه چیست

انتقال سند وکالتی ملک

مزایا سند وکالتی ملک

معایب سند وکالتی ملک

مراحل انتقال سند ملک با وکالت

خطرات خرید ملک وکالتی

هزینه تبدیل سند وکالتی به قطعی

سند وکالتی چیست

 سند وکالتی سندی است که به واسطه آن، وکیل مجاز می‌شود به نمایندگی از موکل اقداماتی را انجام دهد. به وسیله این سند یا وکالت اقداماتی مانند انجام امور اداری یا فروش اموال منقول و غیرمنقول با هدف انجام یک معامله انجام می شود. سند وکالتی ملک در دفاتر رسمی و به وسیله سردفتر تنظیم می‌شود. در اغلب مواقع، وکالت به منظور فروش اموال به کار می‌رود و خریدار می‌تواند خود و یا شخص دیگری را به عنوان نماینده معرفی و با کمک وکالت، مالکیت مال موضوع وکالت را منتقل کند. دفتر یا مرجع صادرکننده سند وکالتی معمولاً دفتر خانه اسناد رسمی است و اعتبار آن اکثراً محدود به مدت معین است.  با فسخ یا انقضای مدت مندرج در وکالتنامه، اعتبار آن به پایان می‌رسد.

سند قطعی که به صورت رسمی و با اعتبار بیشتر صادر می‌شود، مالکیت را به طور دائمی ثابت می‌کند و برای پیگیری حقوق در محاکم دارای اعتبار بیشتری است. در مقابل، سند وکالتی به اعتبار و زمان مشخصی محدود است و پس از فسخ وکالت یا اتمام مدت، قابلیت استناد به مالکیت در معاملات کاهش می‌یابد. برخی اسناد قطعی ممکن است به عنوان وثیقه نزد بانک یا مراجع قضایی پذیرفته شوند، اما سند وکالتی به تنهایی چنین قابلیتی ندارد. با این وجود، تفاوت‌های بین این دو نوع سند در اعتبار، هدف اصلی از صدور و اختیارات استفاده از آنها مشخص می شود. از جمله اینکه سند قطعی برای اثبات مالکیت دائمی و رسمی است، در حالی که سند وکالتی بیشتر کاربرد اداری داشته و نمایندگی  وکیل را نشان می‌دهد.

سند وکالتی ملک چیست

سند وکالتی ملک چیست ؟ این سوالی است که بسیاری از افراد در زمان معاملات ملکی از خود می چرسند در پاسخ به این سوال در ابتدا باید گفت که سند وکالتی به سندی اطلاق می گردد که فروشنده به خریدار جهت اقدامات انتقال سند، وکالت می دهد چرا که معامله‌ انجام شده بدین گونه است که فروشنده در زمان فروش، سند را به نام خریدار نمی ‌زند. باید گفت که تنظیم این نوع از اسناد به معنی انتقال قطعی مالکیت نیست.

بیشتر بخوانید: سند ورثه ای ملک، از مراحل سند زدن تا هزینه ها و مدارک مورد نیاز

تنظیم سند وکالتی، به این جهت است که در برخی مواقع ملک فاقد سند رسمی است یا به هر دلیلی مانند عدم پایان کار یا جریمه‌ شهرداری، آماده نشده است. از طرفی فروشنده برای دور زدن از پرداخت مالیات از این طریق معامله می کند. در برخی مواقع دیگر نیز به دلیل عجله زیاد فروشنده جهت فروش و مواجه نشدن با روند انتقال سند، معامله وکالتی صورت می پذیرد. حتی اگر سند در رهن بانک باشد و امکان انتقال سند وجود نداشته باشد نیز، از این نوع معامله استفاده می شود. به طور کلی املاکی که از طریق سند وکالتی فروش می روند، به تبع ارزان‌تر هستند اما معمولا در هنگام معامله با خطرات بیشتری مواجه می شوند.

بیشتر بخوانید: تبدیل سند وکالتی به قطعی؛ از مراحل و هزینه ها تا مدارک مورد نیاز

آیا سند وکالتی معتبر است؟

در رابطه با این سوال که آیا سند وکالتی معتبر است یا خیر باید در واقع بیان کرد که درباره سند وکالتی نظرات متعدد است. به نوعی هر شخصی نسبت به دانشی که نسبت به این نوع اسناد دارد، نظرات خود را دارند و در رابطه با اعتبار آن اظهار نظر می کنند. شایان به ذکر است که سند وکالتی یک سند معتبر و رسمی به حساب می آید، اما باید گفت که پشتوانه اصل بودن سند قطعی و مالکیت یک ملک به شمار نمی رود. به عنوان مثال اگر  شخصی سند وکالتی در اختیار داشته باشد احتمال اینکه مالک اصلی آن نباشد نیز هست. البته باید این نکته را مد نظر قرار داد که در هنگام در دسترس بودن سند قطعی و رویت خریدار و دریافت نقل و انتقال سند وکالتی، اینگونه معاملات با چالش کمتری روبرو می شوند.

بیشتر بخوانید: شرایط گرفتن وام مسکن با سند خانه

در حقیقت کشمکش اصلی در رابطه با سند وکالتی هنگامی است که سند قطعی در دسترس نباشد و خریدار آن را در اختیار نداشته باشد. در چنین مواقعی بهتر است از مشاوران حقوقی سند وکالت کمک گرفته و سپس اقدام کنید.

بیشتر بخوانید: راهنمای جامع انواع وام مسکن و شرایط دریافت آن

ملک وکالتی چیست؟

ملک وکالتی به ملکی اطلاق می‌شود که صاحب اصلی آن فرد دیگری را برای فروش یا انتقال ملک به وکالت می گیرد. در این معامله، خریدار در واقع با وکیلِ فروشنده معامله می‌کند که ممکن است اختیاراتش محدود باشد. بنابراین قبل از خرید چنین ملکی، بررسی‌های حقوقی دقیق لازم است تا خطراتی مانند فسخ وکالت یا فوت یکی از طرفین، مشکلاتی را ایجاد نکند.

مشکلاتی در دریافت سند به‌دلیل عدم همکاری مالک اصلی، یا احتمال کلاهبرداری و جعل وکالت در این نوع معاملات محتمل است. برای کاهش ریسک معامله، باید صحت وکالت از دفترخانه صادرکننده تأیید شود و رسمی بودن وکالت و اختیار فروش آن کنترل شود. وضعیت ملک از لحاظ بازداشت یا رهن در سازمان ثبت اسناد بررسی شود. همچنین بهتر است مبایعه‌نامه با حضور وکیل متخصص به‌دقت تنظیم شود و در صورت امکان، تعهد رسمی برای انتقال سند اخذ شود.

خرید خانه در تهران

سند وکالتی خانه چیست

سند وکالتی خانه در واقع همان وکالتنامه فروش ملک است که توسط مالک به شخص دیگر اعطا می شود. سند وکالتی خانه برای فروش ملک و در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم می شود. به موجب این سند، خریدار می تواند طی مدت محدودی که در وکالتنامه درج می شود، برای تنظیم سند تک برگ خانه به نام خود اقدام کند. سند قطعی و وکالتی خانه دو گزینه حقوقی برای انتقال مالکیت خانه هستند، اما کارکرد و اثر حقوقی متفاوتی دارند. سند قطعی، مالکیت را به طور رسمی و دائمی منتقل می‌کند. ولی سند وکالتی یا وکالتنامه فقط اختیار فروش را به وکیل می‌دهد و به معنای انتقال مالکیت نیست.

در معاملات وکالتی، تنظیم مبایعه‌نامه یا قرارداد فروش بین طرفین الزامی و مکمل وکالتنامه است. با تنظیم سند وکالتی ملک، انتقال مالکیت به‌طور رسمی،  انجام نمی شود. انتقال مالکیت، مستلزم صدور سند قطعی است که توسط دفتر اسناد رسمی به نام خریدار ثبت می‌شود. حتی وکالت بلاعزل و غیرقابل فسخ هم نمی‌تواند جایگزین سند قطعی شود.

چون با وجود امضا و اعطای وکالت به شخص دیگر، مالکیت مالک قبلی از بین نرفته و اجازه انتقال ملک به شخص دیگر را خواهد داشت. در صورتی که مالک اصلی، ملک را به شخص دیگری بفروشد، وکالتنامه قبلی خود به خود باطل و فسخ می شود. بنابراین سند وکالتی یا وکالتنامه تنها مجوزی صادر شده برای خریدار است تا با ارائه مدارک، سند ملک را به نام خود منتقل کند. در نتیجه خریدار هر چه زودتر باید برای انتقال مالکیت و ثبت رسمی سند را در دفترخانه به نام خود انجام دهد. 

انتقال سند وکالتی ملک

برای انتقال سند وکالتی ملک به سند رسمی، نیاز است که خریدار و فروشنده حین متحد شدن نهایی خود، به دفتر اسناد رسمی‌ رجوع کنند. سپس سند انتقال را امضا کرده و وکالت نامه صادر شده برای انتقال ملک را به سند قطعی و رسمی‌ مبدل کنند تا به موجب آن وکالت انتقال سند ملک صورت پذیرد.

برای آنکه سند وکالتی ملک یا زمین مورد نظر خود را رسمی کنید در وهله اول باید خریدار و فروشنده توافقات نهایی خود را اعلام نموده و سپس جهت درج نهایی به دفاتر اسناد رسمی رجوع کنند.

در مرحله بعد باید مدرک سند مربوط به انتقال ملک مورد نظر را امضا کنید تا سند وکالت نامه رسمی ملک فرستاده شود. شایان به ذکر است که شما باید به تمامی فرایند سند  وکالتی تسلط کامل داشته باشید در غیر این صورت به طور حتمی در آینده با مشکلات بزرگی روبه رو خواهید شد.

بیشتر بخوانید: مراحل انتقال سند ملک

انتقال سند وکالتی ملک

مزایا سند وکالتی ملک

مزایا سند وکالتی ملک متعدد است. این نوع سند، برخلاف تصوراتی که آن را یک چالشی حقوقی می دانند، یک سند کارآمد و مفید تلقی می شود . یکی از مزیت های استفاده از سند وکالتی ملک این است که این نوع سند در واقع سرعت فرآیند خرید و فروش املاک سنددار را بالا می برد. از دیگر مزیت های سند وکالتی ملک می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

آسان سازی مراحل انتقال: در سند وکالتی، نیازی به حضور خریدار جهت انتقال سند در دفاتر اسناد رسمی نیست. استفاده از این نوع سند به فروشنده و خریدار این امکان را می‌دهد تاه معامله را بدون نیاز به امضای خریدار به اتمام برسانند.

اخذ سریع حقوق: بعد از معامله خریدار می‌تواند بلافاصله، کالا را تحویل گرفته و حقوق خود را اخذ نماید.

صرفه‌جویی در زمان و هزینه ها: با استفاده از این نوع سند ، زمان و هزینه‌ با حضور فروشنده جهت انتقال سند کاهش پیدا می کند. این رویداد به خصوص در زمانی که فروشنده خارج از کشور است یا از محل معامله به دور است بسیار گرانبها می باشد.

در مجموع سند وکالت یک روش تاثیرگذار و عملی تلقی می شود، به خصوص در مواقعی که حضور فیزیکی فروشنده ممکن نیست، همچنین این نوع سند ملکی به کاهش پیچیدگی‌های حقوقی و همچنین افزایش کارایی در معاملات کمک شایانی می‌کند.

بیشتر بخوانید: هزینه انتقال سند ملک

معایب سند وکالتی ملک

همانگونه که سند وکالتی ملک دارای مزیت های گوناگون است در مقابل از معایب متعددی نیز برخوردار می باشد. در ادامه به وصف برخی از این معایب ها خواهیم پرداخت.

یکی از معایب خرید و فروش سند وکالتی ملک ریسک بالای آن می باشد همچنین نیازمند ثبت سند مالکیت به نام شما است. از دیگر معایب آن می توان به باطل شدن وکالتنامه اشاره کرد. به عنوان مثال اگر شخصی در حین فروش ملک خود از طریق وکالتنامه از دنیا برود، وکالتنامه اعتبار خود را از دست می دهد و امکان انتقال سند به نام خریدار از بین می رود.

همچنین اگر در زمان معامله رویدادهایی مانند: از بین رفتن موضوع عقد قرارداد رخ دهد، به نوعی قرارداد نیز از بین می رود و هر نوع وکالتی جایز نمی باشد.

بیشتر بخوانید: چگونه درخواست سند مالکیت دهیم؟

ادا کردن وکالتنامه به شخصی بدین معنا نیست، که صاحب اصلی اذن فروش ملک خود را نداشته باشد، بلکه حتی شما با ادا کردن وکالتنامه به وکیل می توانید به صورتشخصی به فروش ملک خود اقدام نمائید.

اگر رویدادهایی نظیر ؛ مرگ، جنون و… برای هر کدام از طرفین رخ دهد، چه خریدار باشد چه فروشنده، وکالتنامه خود به خود باطل می شود و دارای اعتبار نخواهد بود. به طور مثال پس از مرگ فروشنده، ملک او به وراث بازمی گردد و امکان مالک شدن آن از سوی وکالتنامه امکان پذیر نمی باشد، مگر آنکه از قبل خریدار و فروشنده مبایعه نامه ای را ترتیب داده باشند.

مراحل انتقال سند ملک با وکالت

مطابق قوانین ثبت اسناد و املاک، هر وکالت مرتبط با املاک باید با حضور در دفترخانه و احراز هویت طرفین رسماً ثبت شود. پس از بررسی مدارک مالکیت، وکالت تنظیم شده و در سامانه ثبت می‌شود و کد رهگیری صادر می‌شود. وکالت‌نامه‌های عادی اعتبار حقوقی ندارند و تمامی معاملات باید از طریق وکالت معتبر یا سند قطعی انجام گیرند. شناسنامه، کارت ملی مالک  و خریدار و مشخصات کامل وکیل از مدارک لازم هستند.

در صورت وجود سند المثنی یا رهن، مدارک مربوطه نیز باید ارائه شود. همچنین اگر بنچاق یا مدارک معاملات قبلی وجود دارد، به دفترخانه ارائه می‌شود تا سابقه ملک بررسی شود. در صورت وجود وکالت‌های قبلی، صحت اختیارات موکل بررسی می‌شود. دفترخانه پس از دریافت این مدارک، صحت هویت را تأیید می کند.  استعلام‌های لازم را انجام می‌دهد و متن وکالتنامه را مطابق درخواست تهیه می‌کند.
مراحل انتقال سند ملک با وکالت به صورت گام‌به‌گام عبارتند از: 

  • حضور هر دو طرف در یک دفتر اسناد رسمی برای تنظیم و ثبت وکالت و مبایعه نامه

  • ارائه مدارک هویتی و ملکی و بررسی وضعیت مالکیت ملک توسط دفترخانه و دریافت تأییدیه‌های ثبتی،

  • تنظیم وکالتنامه یا آماده‌سازی متن مبایعه نامه با حضور وکیل و اخذ تأییدیه‌های لازم، 

  • ارائه وکالتنامه به دفترخانه، ثبت و صدور شماره ثبت و کد رهگیری،

  • انجام مقدمات و مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک برای ثبت نهایی سند قطعی به نام خریدار،

  • در نهایت، انتقال رسمی مالکیت در دفترخانه و ثبت نهایی در اداره ثبت برای ثبت حق مالکیت جدید انجام می شود. این روند با رعایت اصول قانونی و حضور وکیل می‌تواند ریسک‌ها را به حداقل برساند و از بروز مشکلات جلوگیری کند.

خطرات خرید ملک وکالتی

خرید ملک از طریق وکالت صرفاً یک نمایندگی برای انتقال سند قطعی به نام خریدار است. وکالت به معنی انتقال قطعی مالکیت نیست و تا زمانی که سند قطعی به نام خریدار صادر نشده باشد، مالکیت همچنان در اختیار فروشنده است.

در نتیجه سند وکالتی  نمی‌تواند جای سند رسمی را بگیرد، زیرا ممکن است قبل از انتقال نهایی، فروشنده ملک را به فرد دیگری بفروشد و سند قطعی را به نام او ثبت کند؛ در چنین حالتی وکالت از اعتبار می‌افتد و خود به خود باطل می شود. بنابراین خریدار باید هرچه سریع‌تر پس از فراهم شدن شرایط مناسب، فرایند ثبت رسمی را آغاز کند تا خطرات احتمالی مانند بازگشت ملک به فروشنده، فسخ قرارداد یا بروز دعاوی حقوقی کاهش یابد. بنابراین خطرات خرید ملک وکالتی کم نیست و نیاز به دقت و در نظر گرفتن مسائل حقوقی دارد. در ادامه مهمترین خطرات خرید ملک وکالتی را بیان می کنیم.

  • خطر از بین رفتن مالکیت تا ثبت نهایی سند

وکالت فروش هرگز به معنای انتقال مالکیت نیست. تا زمانی که سند قطعی به نام خریدار صادر نشده باشد، مالکیت همچنان در اختیار فروشنده است. وکالت تنها اجازه انجام معامله را می‌دهد و انتقال مالکیت منوط به ثبت در دفترخانه اسناد است. این وضعیت می‌تواند منجر به انتقال غیرنهایی یا فسخ ناگهانی شود، به ویژه اگر وکالت بلاعزل باشد اما انتقال نهایی انجام نشده باشد.

برای خریدار، ریسک از دست رفتن فرصت یا بازگشت سند به مالک اصلی وجود دارد و ممکن است سند رسمی به شخص دیگر یا مالک قبلی منتقل شود.
برای کاهش این ریسک‌ها، تنها پس از واریز کامل ثمن و حضور در دفترخانه، وکالت باید به سند قطعی تبدیل شو.. همچنین پیش بینی  و دریافت ضمانت‌های مالی در قرارداد به شدت توصیه می‌شود تا امنیت معامله و تعهدات دو طرف تضمین شود.

  • ریسک کلاه‌برداری یا سوءاستفاده 

اعطای وکالت قبل از دریافت کامل ثمن یا بدون نظارت دقیق می‌تواند فرصت سوءاستفاده را به شدت افزایش دهد. وکیل ممکن است با استفاده از وکالت، ملک را به فرد دیگری بفروشد یا بدون ارائه سند قطعی، اقدامات غیرقانونی انجام دهد. نتیجه این کار، بروز اختلاف حقوقی بین فروشنده و خریدار، چالش یا حتی برگشت‌ناپذیری معامله و هزینه‌های قانونی و زمان‌بر پیگیری است.

برای پیشگیری، از تفویض وکالت پیش از دریافت بخش عمده پول خودداری کنید. حتماً قرارداد کتبی با بندهای لازم الاجرا ، درج مشخصات پرداخت و دریافت تضمین‌های معتبر داشته باشید. همچنین حضور و نظارت وکیل یا کارشناس حقوقی در فرآیند معامله و استفاده از ضمانت‌های معتبر برای امنیت معامله توصیه می شود.

  • اعتبار پایین وکالتنامه

سند وکالتی ملک یا وکالت‌نامه ها نسبت به اسناد رسمی مالکیت اعتبار کمتری دارند و برای انتقال مالکیت به تنهایی کفایت نمی‌کنند. بدون سند قطعی و ثبت رسمی، هیچ سند قطعی برای مالکیت وجود ندارد و ممکن است معامله به ثبت نرسد یا مشکلات حقوقی ایجاد شود.

با انتقال وکالتی ملک احتمال ایجاد تعارض یا موانعی در روند انتقال مالکیت وجود دارد .بنابراین در صورت بروز اختلاف یا موانع، ممکن است در نهایت سند به نام خریدار صادر نشود. برای جلوگیری از این مشکلات، باید مبایعه‌نامه کتبی همراه با وکالتنامه تنظیم کنید و هر چه سریعتر سند قطعی و ثبت نهایی در دفترخانه را انجام دهید. قبل از امضای هر وکالت یا قرارداد، متن را دقیق بخوانید و از کارشناس حقوقی یا وکیل مشاوره بگیرید تا محدودیت‌ها و شرایط را به وضوح بدانید.

  • تاخیرهای طولانی در انتقال سند

در صورت تاخیر وکیل در انجام فرایندهای قانونی، زمان انتقال سند طولانی می‌شود و ممکن است تغییر قوانین یا فوت فروشنده باعث بروز مشکل شود. برای خریدار این تاخیر می‌تواند منجر به از دست رفتن فرصت، افزایش هزینه‌های جانبی و عدم تعیین وضعیت مالکیتش شود. برای جلوگیری از این مساله، در مبایعه‌نامه تاریخ‌های دقیق و شروط زمانی تعیین کنید و از تضمین‌های مالی استفاده کنید. همچنین زمان بین تفویض وکالت ملک تا ثبت رسمی در دفترخانه را باید به حداقل برسانید.

  • عدم انتقال سند توسط خریدار

برخی خریداران با وجود وکالت بلاعزل، ممکن است از انتقال سند خودداری کنند یا به دنبال انتقال به شخص دیگر باشند. این اقدام می‌تواند منجر به بازگشت یا فسخ وکالت، ایجاد نقض تعهدات و بروز مشکلات حقوقی شود.

برای خریدار، این تأخیرها احتمالاً به پرداخت هزینه‌های اضافی مانند مالیات اضافی و احتمال توقیف یا تاخیر در دریافت سند قطعی منجر می‌شود. برای جلوگیری از این ریسک‌ها، بلافاصله پس از برطرف شدن موانع مادی و حقوقی مانند استعلام‌های لازم، سند را به نام خود یا خریدار جدید منتقل کنید. در مبایعه‌نامه یا قرارداد، ضمانت‌های محکم با مهلت دقیق تعیین کنید تا معامله به صورت شفاف و قابل پیگیری باشد.

  • عدم اعتماد میان طرفین 

وقتی خریدار و فروشنده شناخت یا سابقه معامله مشخصی با هم ندارند، اعتماد به وکالت بلاعزل می‌تواند بسیار خطرناک باشد. نبود روابط شفاف میان طرفین و عدم اعتماد، بستر مناسبی برای سوء استفاده فراهم می‌کند. در این حالت احتمال نقض توافق یا خروج ناگهانی از معامله به وجود می‌آید، که معمولاً با پیگیری ها و دوندگی قانونی طولانی‌ مدت همراه است.

برای کاهش این ریسک‌ها، از وکالت بلاعزل فقط در شرایطی استفاده کنید که سابقه و سطح اعتماد بالایی وجود دارد. حتماً قرارداد کتبی با شروط پرداخت و انتقال تنظیم کنید. ضمانت‌های قانونی لازم را داخل قرارداد بگنجانید تا تعهدها به صورت قابل پیگیری و مشخص باشد.

  • ارزش بالای ملک و خطر کلاهبرداری

معمولاً در معاملات املاک با ارزش بالا، احتمال وقوع تقلب یا فسخ معامله از طرف موکل بیشتر است. این مساله یکی از ریسک های جدی‌ برای خریدار است. به دلیل اینکه با وجود اعطای وکالتنامه به خریدار، موکل یا فروشنده می تواند ملک را به شخص دیگری بفروشد. در صورت نداشتن سند قطعی به نام خریدار، ممکن است سرمایه‌ از دست برود و با دعاوی حقوقی پیچیده روبه‌رو شوید. بهتر است در ملک‌های گران قیمت معامله را فقط به صورت انتقال قطعی و با حضور هر دو طرف انجام دهید. 

  • شرایط حقوقی خاص موکل یا ملک

وقتی مالک دچار مشکلاتی مانند بیماری یا کهولت سن باشد یا ملک با مشکلات حقوقی مانند بدهی یا محدودیت‌های قضایی روبه‌رو باشد، وکالت معمولاً دقیق و قابل اعتماد نیست و ممکن است منجر به اختلافات حقوقی در آینده شود. برای خریدار، این وضعیت خطر از بین رفتن سرمایه یا دخالت مراجع قانونی در فرایند انتقال و حتی فسخ و ابطال معامله را به همراه دارد.

برای کاهش این خطر، در چنین شرایطی از وکالت بلندمدت استفاده نکنید و به دنبال راه‌حل‌های امن‌تر مانند اجرای حکم دادگاه یا انتقال قطعی باشید. پیش از هر اقدام، وضعیت حقوقی ملک و شرایط مالک را دقیق بررسی کنید. 

هزینه تبدیل سند وکالتی به قطعی

هزینه تبدیل وکالتنامه به سند قطعی در قوانین جدید یکی از مسائل مهم معامله املاک است. طبق تبصره ۲ ماده ۱ قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، هزینه تنظیم وکالتنامه بلاعزل که به انتقال ملک مربوط می‌شود دقیقاً با هزینه ثبت و سند قطعی یکسان محاسبه می‌شود.

بنابراین استفاده از وکالتنامه به جای سند قطعی برای کاهش مالیات دیگر جواب نمی‌دهد. با این وجود، اگر انتقال قطعی ظرف ۹ ماه از تاریخ وکالتنامه انجام شود، دیگر نیازی به پرداخت مجدد مالیات و حق التحریر و ثبت برای سند قطعی نیست. در مقابل، تبدیل سند وکالتی به تک برگ مستلزم پرداخت هزینه‌های دفتر اسناد رسمی و ثبت در اداره ثبت است که بسته به ارزش ملک و تعرفه‌های هر شهر یا منطقه می‌تواند متغیر باشد.

ترتیب کلی برای تبدیل سند وکالتی ملک به سند قطعی به شرح زیر است:

  • اخذ وکالتنامه رسمی

  • پرداخت بدهی‌های ملک

  • مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی جهت انجام امور

  • ثبت نهایی در اداره ثبت اسناد

براساس تعرفه‌های سال 1404، هزینه‌های تبدیل سند وکالتی به قطعی به صورت زیر است

  • هزینه دفتری و ثبت: حدود 2 تا 4 درصد ارزش معامله ملک (طبق ارزش منطقه‌ای اداره دارایی)

  • مالیات نقل و انتقال: تقریباً 5 درصد ارزش ملک

  • هزینه حق‌الثبت دفترخانه: بین 0.5 تا 1 درصد ارزش ملک

  • هزینه کارشناسی (در صورت نیاز): معمولاً بین 3 تا 5 میلیون تومان، بسته به شهر مربوطه 

نتیجه‌گیری
سند وکالتی ملک یکی از انواع سند ملک است که در شرایط خاص، مانند عدم وجود سند رسمی، مشکلات قانونی، یا عجله فروشنده، به کار می‌رود. این نوع سند، هرچند معتبر و رسمی است، اما نشانه‌ای از انتقال قطعی مالکیت نمی‌باشد و تنها به معنای اجازه دادن به خریدار برای انجام اقدامات لازم در ثبت ملک است.

مزایای سند وکالتی شامل سرعت بیشتر در فرآیند خرید و فروش، کاهش هزینه‌ها و زمان، و مناسب بودن آن در مواقعی که حضور فیزیکی طرفین ممکن نیست، است. با این حال، معایب قابل توجهی نیز دارد؛ از جمله ریسک بالای حقوقی، وابستگی به ثبت نهایی سند قطعی، و احتمال باطل شدن وکالتنامه در صورت وقوع رویدادهای غیرمنتظره (مانند مرگ طرفین).

بنابراین، قبل از ورود به چنین معامله‌ای، اطمینان از اعتبار ملک، وضعیت سند اصلی، و توافق کامل طرفین ضروری است. همچنین، استفاده از مشاوران حقوقی و متخصصان املاک توصیه می‌شود تا از ریسک‌های مرتبط با این نوع معاملات جلوگیری شود. در نهایت، سند وکالتی می‌تواند یک راه‌حل مناسب برای معاملات ملکی باشد، اما فقط در صورتی که تمامی جزئیات و مراحل آن به درستی اجرا شود.

سوالات متداول

1. سند وکالتی ملک چیست؟

سند وکالتی ملک نوعی سند است که فروشنده به خریدار وکالت می‌دهد تا اقدامات لازم برای انتقال سند رسمی ملک به نام خود را انجام دهد. این نوع معامله معمولاً زمانی استفاده می‌شود که سند قطعی موجود نباشد یا مشکلاتی مانند جریمه شهرداری، عدم پایان کار، یا وجود سند در رهن بانکی وجود داشته باشد.

2. آیا سند وکالتی معتبر است؟

بله، سند وکالتی یک سند معتبر و رسمی است، اما باید توجه داشت که این سند پشتوانه‌ای برای مالکیت قطعی نیست. اعتبار آن بستگی به وضعیت سند اصلی و توافق طرفین دارد. در صورتی که سند قطعی ثبت نشود، ارزش حقوقی سند وکالتی کاهش می‌یابد.

3. چه زمانی از سند وکالتی استفاده می‌شود؟

  • ملک سنددار نیست.

  • فروشنده می‌خواهد از پرداخت مالیات دور زده شود.

  • فروشنده عجله‌مند است و نمی‌تواند منتظر اتمام روند انتقال سند قطعی بشود.

  • سند ملک در رهن بانک است و امکان انتقال آن وجود ندارد.

4. آیا سند وکالتی دارای ریسک است؟

بله، سند وکالتی دارای ریسک‌هایی است که شامل موارد زیر می‌شود:

  • احتمال باطل شدن وکالتنامه در صورت مرگ، جنون یا وقوع رویدادهای غیرمنتظره.

  • عدم امنیت کامل مالکیت تا زمان ثبت نهایی سند قطعی.

  • مواجه شدن با مشکلات حقوقی در صورت نقص در وکالتنامه یا نقض توافق طرفین.

5. اگر فروشنده فوت کند، تکلیف سند وکالتی چه می‌شود؟

در صورت فوت فروشنده، وکالتنامه باطل می‌شود و ملک به وراث منتقل می‌شود، مگر اینکه مبایعه‌نامه‌ای از قبل تنظیم شده باشد.